Մեր ժամանակներում բազմաթիվ հարցեր է°լ ավելի են խճճվել£ Աշխարհում տնտեսական ճ·նաժամը տեղ¬տեղ հաղթահարվել է, սակայն դրա առանձին հետևանքներ, իրենց շարունակվող անլուծելիությամբ դեռ ինչ¬որ ժամանակ ·լխավոր առաջնահերթությունների շարքում են մնալու£ Իսկ ֆինանսական անհաջողությունների ·լխավոր հարվածը, ինչպես հիշում ենք, ստացան հատկապես այն մարդիկ, ովքեր մինչ այդ, ու թերևս նաև հետայսու, նման միջոցների անհաշվելի ծավալների էին տիրապետում£ Արդյունքում` ամենն իրար խառնվեց, և միլիոնատեր կամ միլիարդատեր հասկացության ավանդական ընկալումն էլ իր հերթին պայմանականներից դարձավ£ Վերջիններիս մեկ աղյուսակում ներկայացնող ամերիկյան հանրահայտ հանդեսի նախորդ տարվա ամփոփումն այս առումով ամենահետաքրքրականն էր... Թեկուզև այն պատճառով, որ աղյուսակային վայրիվերում ները նախորդներից ավելի դիտարժան էին£ Բացի այդ, հնարավորություն էր ընձեռվում ամփոփ ցուցանիշերի օ·նությամբ պատկերացնել, թե ճ·նաժամն աշխարհի տնտեսութ յունների հատկապես ո՞ր հատվածներին է առավել ուժ·ին հարվածներ հասցրել£ Այս ամենն անշուշտ հետաքրքիր էր` ընդհանուր պատկերը ճիշտ ըմբռնելու տեսանկյունից£ Եվ երբ վրա հասնի այն պահը, որ ամբողջ աշխարհը ճ·նաժամը հաղթահարված հայտարարի, մեկ էլ այդ շրջանում դիտարժան կլինի «Ֆորբսի» ցուցակը` թեկուզ հասկանալու համար, թե որ միլիարդատերն ինչ արա·ությամբ է հետ բերում իր չնախատեսված ֆինանսական կորուստները£ Ի դեպ` հրապարակվել է նաև մինչ ճ·նաժամն անհայտ եղած միլիարդատերերի ցուցակ£ Այս մարդիկ, իհարկե, չար աչքից, հարկայինից կամ ինչ¬որ խարդավանքներից հեռու մնալու մտավախությունից ելնելով չեն նման «աշխատաոճ» ընտրել£ Չնայած 2 միլիարդ (երբեմն էլ ավելի շատ) կարողությունը փողի այն չափաքանակը չէ, որ չնկատվի, ու ազնիվ ճանապարհներով նման ·ումարներ վաստակելը դրանց տերերին իրապես հպարտանալու առիթներ չտա£ Իր հերթին փաստը մնում է փաստ, որ ծպտյալ միլիարդատերերի պարա·այում չնկատվելն ավելի նախընտրելի է թվացել£ Նման ֆինանսական տիտանների շարքում մեր հայրենակիցների ազ·անունների առկայությունն ի սկզբանե բացառված կարելի է համարել£ Մերոնք չեղածն էլ են սիրում աշխարհին ի ցույց հանել, սակայն այս դեպքում խոսքը բոլորովին էլ հանրապետությունում (և ոչ միայն) հայտնի մեկ¬երկու տասնյակ ամենակարող ·ործարարների մասին չէ, քանի որ, ինչպես նշեցինք, նրանք ոչինչ չեն սիրում թաքցնել£ Խոսքը հայաստանցի այն միլիարդատերերի մասին է, ովքեր ունեցվածքը թաքցնելու որոշակի շահախնդրություն ունեն... Այսպես, ռուսական պարբերականներից մեկը մեր նախկին մի պաշտոնյայի վերջերս 4 միլիարդ դոլարի կարողություն վերա·րեց, ինչը թեև վերջինս չհաստատեց, բայցև, միաժամանակ, չհերքեց£ Ստացվում է, որ նախկին այդ պաշտոնյան ամերիկացի կամ ճապոնացի միլիարդատերերի կրկնակին ունի£ Սակայն նրանց միջև կա մի մեծ և նրբա·ույն տարբերություն, ինչն էլ տվյալ դեպքում նկատելի անհամամասնություն է առաջացնում£ Իսկ տարբերությունն այն է, որ մի դեպքում ·ումարներն ամենայն հավանականությամբ և ·երազանցապես ազնիվ ճանապարհներով են վաստակվել, իսկ մյուս դեպքում... դա արդեն բոլորս էլ լավ ·իտենք£ Եվ հենց նշված հան·ամանքն էլ խան·արում է առաջինն ու ·ովեր·վողը լինել ձ·տող մեր շատ հայրենակիցների` աշխարհի մեծահարուստների հետ չափվել£ Այսպիսով ստացվում է, որ ոմանք ձ·տում են ամեն ·նով միլիոններ կուտակել` ճանաչվելու և հզոր երևալու համար, ոմանք էլ` ճիշտ հակառակը... :

Ռոբերտ Քոչարյանի` հետզհետե ավելի տեսանելի դարձող ակտիվությունն այլևս դժվար է ինչ¬ինչ համընկնումների կամ պատահականությունների վերա·րել£ Այնուամենայ նիվ, «Մեդիամաքս» ·ործակալությանը տված հերթական հարցազրույցում, որը նախորդ շաբաթվա ներքաղաքական կյանքի ·լխավոր իրադարձություններից մեկը դարձավ, կարևոր մի մանրամասն պակասում էր. չկար այն հայտարարության որոշակի ձևակերպումը, որը քաղաքական վերադարձի կոնկրետ ժամկետ էր սահմանելու... Ինչ խոսք, չի բացառվում, որ նման հայտարարություն, որպես այդպիսին, երկրորդ Նախա·ահն այդպես էլ չհնչեցնի` վստահ, թե իր ներկայությունն այլևս անհնար է չնկատել£ Այս տրամաբանությամբ, եթե նույնիսկ «Մեդիամաքսի» հարցազրույցում այդ թեման շոշափվեր, ապա մի·ուցե այն արդեն ինչ¬որ առումով ուշացած կհամարվեր£ Սակայն խնդիրը բոլորովին էլ վերադարձի խոստման դուրսկորզմամբ չի սահմանափակվում... Ավելին, կարելի է կարծել, թե պարբերաբար տարածվող հարցազրույցները հենց շարունակվող անորոշության ու մոտավորության հետևանք են£ Այնպես է ստացվել, որ ժամանակ առ ժամանակ նախկին Նախա·ահն իր պարտքն է դարձրել այս կամ այն հարցի շուրջ սեփական տեսակետները ներկայացնել£ Նման իրավունք իհարկե ունի ցանկացած քաղաքացի£ Եվ եթե հաշվի առնենք, որ ·ոնե այս պահին կար·ավիճակի առումով Ռ. Քոչարյանը նույնպես շարքային քաղաքացուց չի տարբերվում, ապա կարելի է նույնիսկ նրա տեսակետները չկարևորել£ Բայց անկանխատեսելիությունն ու այդ կար·ավիճակի փոփոխման հեռանկարը, ինչը հանրությունը` վտան·ների, քաղաքական շրջանակները` նոր մրցակցության ու նոր ցնցումների պատկերացումներով են ընկալում, ստիպում է անտարբեր չմնալ նման հարցազրույցների հանդեպ£ Արդյունքում` նման ակտիվ բռնկումներին հաջորդող լարված իրավիճակները սկսում են նաև վտան·ավոր դառնալ£ Եվ հետաքրքիրն այն է, որ տվյալ պարա·այում հանրության համար երկրորդական է, եթե չասենք` ընդհանրապես չի կարևորվում, թե հերթական հարցուպատասխանի համար հատկապես ինչ թեմա է ընտրվում£ Եթե ·ոնե այդպես լիներ, ապա քաղաքական ուժերը հաստատ ավելի անլուրջ կվերաբերվեին նման հրապարակումների անցանկալի հետևանքներին£ Դիցուք, վերջին դեպքում Ռ. Քոչարյանը քննադատում է իշխանության տնտեսական քաղաքականությունը` ապացուցած լինելու համար, թե իբր իր տասնամյա պաշտոնավարման շրջանում ամեն ինչ շատ ավելի լավ է եղել£ Ասվածում, իհարկե, ճշմարտության հատիկներ կարելի է ·տնել£ Չէ՞ որ տնտեսական ճ·նաժամը երկրորդ նախա·ահից հետո մուտք ·ործեց Հայաստան, և այս պարա·այում ցանկացած համեմատություն վերջինիս օ·տին կարող է խոսել£ Սակայն ներկայացված ինքնա·նահատանքն առնվազն ժամանակավրեպ է... Նման հարցազրույց եթե ·ոնե 8-10 ամիս առաջ շրջանառվեր, ապա ·ուցեև 18 տոկոսանոց տնտեսական անկման ֆոնին այն ավելի ընկալելի թվար£ Ու նաև այս առումով հարցազրույցն ի սկզբանե չի կարող նպատակին ծառայել, քանի որ մեր հանրապետությունը նույնպես արդեն ոչ միայն ճ·նաժամի հաղթահարման ու տնտեսական աճի մասին է հայտարարել, այլ նաև հեռու չի թվում այն օրը, երբ քոչարյանական ժամանակների վիճակա·րական ցուցանիշները մինչև ան·ամ ·երազանցված կլինեն£ Այնպես որ, Ռ. Քոչարյանի պնդումները ոչ այլ ինչ են, քան մեր ժամանակներում սովորական դարձած մերկապարանոց քննադատության նոր օրինակներ£ Բացի վերոնշվածից` շաբաթվա ներքաղաքական ակտվությունը բարձր պահած հարցազրույցը, բնականաբար, քաղաքական ենթատեքստեր նույնպես ունի£ Դժվար չէ նկատել ոչ այնքան հեռահար հաշվարկը, ինչն ընկած է քոչարյանական ·նահատականների հիմքում... Նախ ընդ·ծենք, որ ամեն մի նման առիթից հետո կատարյալ խառնաշփոթ է սկսվում հատկապես արմատականների ճամբարում£ ՀԱԿ¬ը, որի քարոզչամեքենան, ինչպես հայտնի է, բոլոր ժամանակներում իր բարձրության վրա է եղել, քննադատության սլաքն անմիջապես երկրորդ Նախա·ահի դեմ է ուղղում£ Եվ բավական է նման կցկտուր և անհեթեթ մի հրապարակում, որպեսզի Կոն·րեսի մարտական ակտիվությունն իսկույն ևեթ վերական·նվի£ Իսկ այս ամենը որքան էլ հաճախ կրկնվի, այնուամենայնիվ, պարբերական դարձող դիմակների պատռման տեսարաններն իրենց հետաքրքրությունը չեն կորցնում£ Մասնավորապես վերջին դեպքում ոչ անհայտ Հ. Բա·րատյանը շտապեց հայտարարել, թե քոչարյանական էլիտարաշինությունները նրան 8.000 տոկոսի մաքուր շահույթ են ապահովել... Ինչ վերաբերում է իշխանությանը, ապա երկրորդ Նախա·ահի հարցազրույցներին կոալիցիայում մեծամասամբ անտաբերությամբ են վերաբերվում£ Եվ նման իրավիճակում ավելի լավ է նկատվում, որ այսպես, թե այնպես` առաջին ու երկրորդ Նախա·ահներին ՀՀԿ¬ն միևնույն հարթության վրա է ընկալում£ Թեև դատելով կոն·րեսամերձ ·ործիչների ելույթներից, Ռ. Քոչարյանի հետ իրենք ներկայացվող հարթության վրա միաժամանակ չեն կարող «տեղավորվել»£ Հենց այդ նպատակով է քարոզչամեքենայի ամենասիրելի թեման արտահերթ ընտրություններին ու 2-րդ և ·ործող Նախա·ահների միջև հակասություններ լինել¬չլինելուն է վերաբերում£ Եվ կամ` հակառակ հերքումներին, ԲՀԿ¬ն մշտապես որպես Ռ. Քոչարյանի սիրելի կուսակցություն է ներկայացվում, իսկ ՀՀԿ¬ից ու ՕԵԿ¬ից Սերժ Սար·սյանին հաջորդ ընտրություններում սատարելու հայտարարություններ ու հավաստիացումներ են ակնկալվում հենց այսօր և այլն£ Անտեսվում է նույնիսկ ժամանակային հեռավորության խնդիրը. այն, որ հերթական ընտրություններին դեռ 2-3 տարի սպասել է պետք£ Իսկ մտացածին պնդումների փորձարկմանը ոչ միայն ժամանակն է խան·արում, այլ նախևառաջ այն իրողությունը, որ այդ պնդումներն ավելի շատ քաղաքական դաշտում չմոռացվելու խնդիր են լուծում£ :

Իրենց վերլուծություններում ու դիտարկումներում վերլուծաբանները հաճախ են անդրադարձել Ռուսաստան-Իրան ուղղահայաց առանցքին` այն համարելով, մասնավորա պես, Մերձավոր Արևելքում ամերիկյան քաղաքականությանը հակակշռող ուժ, ·ործոն£ Եվ ամեն ան·ամ, երբ Վաշին·տոնից պահանջներ էին բարձրաձայնվում Իրանի նկատմամբ լրջա·ույն պատժամիջոցների անհրաժեշտության մասին, շատերը սպասում էին, որ Մոսկվան կոշտ պատասխանի կարժանացնի դրանք£ Ռուսաստանն Իրանի ռազմական ու նաև քաղաքացիական տեխնիկայի հիմնական մատակարարն էր, ինչպես նաև մասնակցում էր Բուշերի ատոմակայանի ·ործարկման աշխատանքներին£ Սակայն, որոշ ժամանակ անց Թեհրանում զ·ացին, որ ռուս ·ործընկերները «թերանում» են տեխնիկայի մատակարարումներում£ Ավելին, պարզվեց, որ ռազմավարական հուսալի ·ործընկեր համարվող Ռուսաստանը կարող է նույնիսկ որդե·րել Իրանի զար·ացմանը խոչընդոտող քաղաքականություն£ Երբեմնի անփոխարինելի բարեկամը սկսել էր մատակարարել հնացած սպառազինություններ, բարոյական ու ֆիզիկական մաշվածությամբ աչքի ընկնող քաղաքացիական ինքնաթիռներ£ Շատերը, թերևս, կհիշեն վերջին տարիներին Իրանում տեղի ունեցած ավիավթարները, երբ պարզվում էր, որ աղետի ենթարկված և բազմաթիվ մարդկային զոհերի պատճառ դարձած իքնաթիռները ռուսական արտադրության էին£ Իրանը մինչև հիմա Ռուսաստանից չի ստացել խոստացված S-300 հրթիռները, այն էլ` Իսրայելի մշտական սպառնալիքի առկայության պարա·այում£ Կրեմլը նաև ·ազի եվրոպական շուկայում ի դեմս Իրանի հնարավոր մրցակցի տեսնելով, վիժեցրեց Հայաստանի տարածքով դեպի Ուկրաինա ու Եվրոպա իրանական ·ազի արտահանման ծրա·րերը£ Արդյունքում Հայաստանում ·ազամատակարարման խողովակաշարը կառուցվեց նախատեսվածից շատ ավելի փոքր տրամա·ծով£ Այնպես, որպեսզի դրանով հոսող երկնա·ույն վառելիքի ծավալը բավականացներ միայն Հայաստանի կարիքները հո·ալու համար£ Այս պարա·այում Մոսկվայի շահերին Իրանի հետ միասին զոհաբերվեցին նաև Հայաստանի շահերը£ Դժվար չէր հաշվել, թե տնտեսական և քաղաքական ինչ հսկայական շահաբաժիններ կարող էին ունենալ Թեհրանն ու Երևանը, եթե նրանց ռազմավարական ·ործընկերը «քար չ·ցեր» վերոնշյալ ծրա·րերի ·լխին£ Ինչևէ£ Բայց Իրանի համար տհաճ անակնկալներն այսքանով չսահմանափակվեցին£ Մերժվեց նաև նրա անդամակցությունը Շանհայի համա·ործակցության կազմակերպությանը£ Ըստ երևույթին, Մոսկվայում ·տնում են, որ Թեհրանի հետ բարեկամությունը կարող է խան·արել Արևմուտքի հետ ·ործընկերային հարաբերություններ հաստատելուն£ Սակայն այսօր արդեն որոշակի փոփոխություններ են նկատվում Իրանի նկատմամբ եվրոպական երկրների վարած քաղաքականության մեջ£ Հատկապես Գերմանիան և Ֆրանսիան, որոնք Եվրոպայի առաջատար ու Եվրամիությունում տոն տվող պետություններն են, ջանում են Միացյալ Նահան·ներից անկախ քաղաքականություն վարել£ Նրանք, կարծես, հրաժարվել են վերջինիս ձեռքում Իրանի նկատմամբ ճնշում ·ործադրելու ·ործիք լինելու կար·ավիճակից£ Մանավանդ` ·րեթե չեն կասկածում, որ Իրանի հարցում Չինաստանը վերջիվերջո կմիանա իրենց£ Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանին, ապա նա ·իտակցում է, որ եվրոպական երկրների, առավել ևս Ֆրանսիայի և Գերմանիայի հետ համա·ործակ ցությունից հրաժարվելով, դամոլկյան սրի պես ինքն իր ·լխին կկախի մեկուսացման վտան·ը£ Բացի այս, Կրեմլն այսօր ջանում է աշխարհաքաղաքականության մեջ արդեն հիմնավորված իրանական ·ործոնի միջոցով ապահովել իր էներ·ետիկ, մասնավորապես, ·ազային բիզնեսը£ Մյուս կողմից, Ռուսաստանը ցանկանում է մեծացնել Իրանի հետ հարաբերություններում սեփական դերը` աշխարհում իր նշանակությունը կարևորելու նպատակով£ Թեհրանի համար կարևոր է այն, որ Ռուսաստանն ու Չինաստանը կտրուկ չհակադրվելով Եվրոպայի հետ, միաժամանակ նաև ·լխապատառ ընդառաջ չեն վազում Արևմուտքի պահանջներին£ Իր նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու անհրաժեշտության մասին Միացյալ Նահան·ների պնդումներին Իրանը չափազանց հան·իստ է վերաբերվում£ Նա վստահ է, որ և° Պեկինը, և° Մոսկվան ՄԱԿ¬ում կար·ելափակեն պատժամիջոցներ կիրառելու մասին որոշումը, որովհետև անվտան·ության խորհրդում այդ առաջարկությանը համաձայնվելը նրանց` Չինաստանի և Ռուսաստանի համար, կնշանակեր լիովին անձնատուր լինել և կախվածության մեջ հայտնվել Միացյալ Նահան·ներից£ Հետաքրքիր է, որ եվրոպացիներին նույնպես ձեռնտու չէ Իրանի հանդեպ պատժամիջոցներ կիրառելուն համաձայնություն տալը£ Հակառակ պարա·այում նրանց դիրքերը նույնպես կթուլանան, կմեծանա ամերիկացիների ազդեցությունը և° Եվրոպայում, և° էներ·ակիրներով հարուստ Մերձավոր Արևելքում£ Այնուամենայնիվ, եթե Արևմուտքի համար Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցների կիրառումը` մեկուսացումը, անհրաժեշտություն համարվի, ապա Ռուսաստանի համար ցանկացած չափով մեկուսացումը կնշանակի հարավային ուղղությամբ ռազմավարական դիրքերի համապատասխան չափով կորուստ£ Մերձավոր Արևելքում ·ործնականում չկա որևէ պետություն, բացի Իրանից, որը շահա·ր·իռ լիներ Ռուսաստանի հետ իրոք ռազմավարական հարաբերությունների հաստատմամբ£ Իսկ Թուրքիան, որն այսօր Միացյալ Նահան·ների, ինչպես նաև եվրոպական պետությունների հետ իր հարաբերություններում տատանվում է, վտան·ավոր է դարձել` անկանխատեսելի լինելով£ Եվ այս իրավիճակում, Թուրքիայի նման վտան·ավոր հարևանի հետ միաժամանակ կողքիդ հավասարակշիռ ու կայուն դրկից ունենալը, ինչպիսին Իրանն է, թերևս, անչափ կարևոր է Հայաստանի համար£ :

ԵՐԲ ապրիլի 1¬ին այդչափ համառորեն թանկացումներ են վերա·րվում, կարող է նույնիսկ թվալ, թե առաջին անհրաժեշտության ապրանքների ·նաճն ինքնաբերաբար տարածվում է մնացած ամեն ինչի վրա£ Իրականում, սակայն, այնպես է ստացվել, որ որևէ տնտեսվարող այս առումով չի ցանկանում մյուսներից հետ մնալ£ Ա¯յ քեզ «մրցակցություն»... Եվ ահա ·ները շուրջ 30 տոկոսով վերանայելու մասին են հայտարարել նաև մայրաքաղաքում ·ործող տարբեր հյուրանոցներ£ Առաջին հայացքից ·նաճն այս ոլորտում կարող է տարօրինակ թվալ. մեր հանրապետությունում զբոսաշրջության զար·ացմանը մինչև հիմա հատկապես սպասարկման թանկությունն է խան·արել£ Սակայն մեկ օրվա համար արդեն 70 հազար դրամի հասած հյուրանոցային օրավարձն անխուսափելիորեն ավելի անհեռանկարային է դարձնելու այս ոլորտի ապա·ան£ Մանավանդ` հյուրանոցների ·նաճին կհետևի նաև հատկապես զբոսաշրջիկներին վարձով տրվող էլիտար բնակարանների օրավարձը£ Փաստորեն, հետայսու երևանյան հյուրանոցներից օ·տվելու են միայն այն մարդիկ, ովքեր ·իշերելու այլ տեղ պարզապես չունեն, կամ էլ վճարելիք ·ումարի չափը նրանց համար որևէ նշանակություն չունի£ ԿԵՆՎՈՐՆԵՐԻ թվի կրճատման քայլին, թվում էր, թե կայացող հյուրանոցային համակար·ի տնտեսվարողները ոչ մի դեպքում չէին ·նա£ Առավել ևս, որ այս բիզնեսն ավանդաբար ·երշահութաբերներից է համարվել, և ·ազի սակա·նի բարձրացումը որքան էլ նպաստեր սպասարկման ինքնարժեքի աճին, միևնույն է` 30 տոկոսի թանկացման չէր կարող հան·եցնել£ Ավելի հավանական է, որ ծառայության արժեքի վերանայման հիմնական պատճառ են դարձել արժույթի կուրսի վայրիվերումները. քանի որ եթե դոլարը թանկանում է, ապա ստացվում է, որ ամերիկյան արժույթը դրամի վերածող և նոր միայն հյուրանոցի վարձը վճարող զբոսաշրջիկը զ·ալիորեն շահում է£ Հայաստանյան հյուրանոցային բիզնեսի տերերն այսպիսով արտարժույթի անկայուն կուրսից ձ·տել են նախ և առաջ իրենք շահել` համատարած թանկացումների առիթն օ·տա·ործելով և ծառայությունների ·ները միան·ամից ու կտրուկ վերանայելով£ ԴՈԼԱՐԻԶԱՑԻԱՅԻ դեմ պայքարելու հետաքրքիր ·ործելաոճ է ընտրել նաև Պետեկամուտների կոմիտեն£ Հետայսու դոլարը կամ եվրոն ազ·ային փողից ·երադասող տնտեսվարողները առաջին ան·ամ տու·անվելու են երկու, երկրորդ ան·ամ` չորս միլիոն դրամով£ Հարկայինում նկատել են, որ թեև դոլարով առևտուրը զ·ալիորեն նվազել է, բայցև քիչ չեն այն մարդիկ, ովքեր շարունակում են արտարժույթն ազ·ային դրամից ·երադասել£ Իհարկե, նման որոշման արձա·անքը ·ործարար հատվածում կանխատեսելիներից է լինելու£ Հիմա էլ կարծիքներ են հնչելու, թե ֆինանսատնտեսական ճ·նաժամը դեռ մի կար·ին չհաղթահարած` ·իլիոտինային օրենքներն են բիզնեսի զար·ացմանը խոչընդոտում£ Սակայն մի բան պարզ է ու անվիճելի. եթե օրենքները չեն ·ործում կամ վատ են ·ործում, ապա դրանք պետք է խստացվեն£ Այս դեպքում հենց նման մոտեցում էլ ցուցաբերվել է£ :

Վերահսկիչ պալատը, հանձին նախա·ահ Իշխան Զաքարյանի, շարունակում է հաճելիորեն զարմացնել տնտեսության դեմ ուղղված ոտնձ·ությունների բացահայտումներով: Երեկ, ամփոփելով ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունում 2007-2008թթ. իրականացրած վերահսկողության արդյունքները, ՎՊ նախա·ահն արձանա·րեց, որ նախարարությունում տիրող իրավիճակը շատ տխուր է:

Դիտարկում` հայտնի ֆիլմի ոճով Ըստ վերլուծաբանների` կառավարության վերջին ·ործողություններն ապացուցում են, որ ավելի հավանական է` իշխանությունները կոռումպացվածներին տանեն բանտ, քան վերջիններս իշխանություններին` «զա·ս»£ Թուրքիայի վարչապետի անվան կոդի բացահայտումը` վերջինիս ցինիկ հայտարարությունից հետո ԷՐԴՈՂԱՆ ¬ Է(էնվերի), ր(րոպեական), դող(դողէրոցքի), ան(անալո·իա)£ Ֆուտբոլային դիվանա·իտության մեկնաբանությունը ֆուտբոլի հաղորդավարի ոճով և տերմինաբանությամբ - Եվ այսպես, հար·ելի հանդիսատեսներ, Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային մրցակցությունը մոտենում է ավարտին£ Ժամանակն է ամփոփելու խաղի ընթացքը£ Առաջին խաղակեսում կողմերը ·ործում էին զ·ույշ, ավելի շատ հետազոտում էին միմյանց£ Պայքարն ընթանում էր կոշտ, բայց մեծամասամբ խաղի կանոնների շրջանակում£ Երկրորդ խաղակեսում թուրքերը անցան կոպիտ պայքարի, խաղը ստացավ նյարդային բնույթ£ Խաղի կանոնների խախտումներին ամերիկացի և շվեդ մրցավարներն արդարացի արձա·անքեցին` «Դեղին» քարտ ցույց տալով£ Թուրքերը պատասխանեցին ոչ կոռեկտ բողոքներով£ Միաժամանակ անցան ·րոհի ամբողջ թիմով` խոցելի դարձնելով պաշտպանությունը£ Հայաստանի մարզիչը փոխարինման հանեց թարմ ուժերի` հանձին միջազ·ային հանրության բարձրակար· հարձակվողների£ Թուրքերի թուլացած պաշտպանությունը տեղի տվեց£ Վերջիններիս խաղից դուրս վիճակում խփած ·ոլերը մրցավարը չհաշվեց, իսկ հայերը մի քանի ան·ամ խոցեցին թուրքերի անպաշտպան մնացած դարպասը£ Գրանցվեց նույնիսկ ինքնա·ոլ, որի հեղինակը խուճապի մեջ ·տնվող Էրդողանն էր£ Խաղին շատ քիչ ժամանակ է մնացել, և թուրքերը փորձում են փրկել անհույս թվացող վիճակը£ Հակառակ դեպքում դուրս կմնան եվրամիության առաջնությանը մասնակցելու իրավունքից£ Դավութօղլու ¬ Գյուլ երկխոսությունից «Ոսկե ցլիկի» մոտիվով - Ախր, ԱՄՆ¬ում և Շվեդիայում «·նդակ» չունենք£ - Ոչինչ, հիմա էլ առանց ·նդակ «ֆուտբոլ» խաղացեք£ Կառավարության սփոփանքը ժողովրդին - «ՀայՌուս·ազարդի» առաջացրած այրոցքներից հետո, «Հայջուրի» սառը ցնցուղը «կվայելի»£ Սիրուհիները սթրեսից կհանեն, բայց կքայքայեն ընտանիքները Ըստ հավաստի լուրերի` Հայաստանի կանայք բողոք են հղել հեռուստատեսությամբ ելույթ ունեցող սրտաբանին, որ խորհուրդ էր տալիս տղամարդկանց` սթրեսի հետևանքով առաջացող սրտանոթային հիվանդությունները կանխելու համար դիմել հնարավոր բոլոր միջոցներին, ընդհուպ` սիրուհիներ պահելը£ Տրամաբանական արձա·անք Մարմնավաճառուհիները, «ազատ վարքի» տեր կանայք նույն սրտաբանին խորին շնորհակալություն են հայտնել` սեփական «բիզնեսին» նպաստելու համար, և հորդորել` իրենց ընդ·րկելու շտապ օ·նության համակար·ում£ Թանկից թանկը` ան·ինն է Ապրանքների թանկացման առկա տեմպերը պահպանվելու դեպքում, այլևս ·նապիտակներին ոչ թե արժեքն է նշվելու, այլ պարզապես ·րվելու է «ան·ին»£ Մաֆիայի ինքնավստահությունը` արտահայտված Սևակի խոսքերով - Պարտված ես չեմ եղել, Ու չեմ լինի երբեք£ Ես լոկ նահանջում եմ, որ սկսվեմ նորից£ ՀՀ բնակչության բողոքն ու զարմանքը` ճ·նաժամի իբր հաղթահարման առիթով Այս ճ·նաժամը նման է հեքիաթի հրեշին. մի ·լուխը կտրում են, տեղը երկուսն է աճում£ Դոլարի «բնավորությունը» Ասացվածքի ոճով Դոլարին երես տաս, աստառ էլ կուզի£ :

... Կայացել է Հայաստանի Հանրապետություն անկախ պետությունը, ստեղծվել է պետական բանակ, պետությունը ձեռք է բերել միջազ·ային ճանաչում, անդամ է համաշխարհային ամենահեղինակավոր կազմակերպություններին: Մենք խուսափել ենք մեր հարևաններին պատուհասած ·լխավոր չարիքից` քաղաքացիական պատերազմից, կայունացել է դրամի կուրսը:

Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության 20-ամյա հոբելյանը պատեհ առիթ է այդ կապակցությամբ շնորհավորանքի խոսքեր հղելու բոլոր նրանց, ովքեր ուղեցույց են ընդունում կուսակցության հիմնադիր նախա·ահ, ազ·ային- ազատա·րական պայքարի աննկուն մարտիկ` լուսահո·ի Աշոտ Նավասարդյանի պատ·ամները:

Որոշ երիտասարդներ անկախ իրենց կամքից, ճակատա·րի բերումով չեն կարողանում կամ ուշանում են անդամա·րվել Հայոց բանակին, կատարել իրենց պարտքը Հայրենիքի նկատմամբ£ Այդպիսի մի երիտասարդի մասին եմ ուզում ·րել և հուսալ, որ կօ·նեք նրա միակ խնդրանքը կատարելու£ Աշոտ Մար·արյանի դիմում-բողոքի հետքերով ·նացել էի Արտաշատի Այ·եզարդ ·յուղ£ Պարզվեց, որ խարդախության, կեղծարարության հետևանքով նրա տասնմեկ (հետա·այում 15) անձից բաղկացած ընտանիքի սեփականաշնորհված հողի տիրակալն էր դարձել համա·յուղացի «տոկոսաբանկիր» Ռադիկը, որին Նանիկ էին ասում£ Իհարկե, դատ ու դատաստան եղավ, քրեական հանցա·ործները պատժվեցին, «համաներումներով» էլ ազատվեցին, իսկ քաղհայցը` հողի պահանջը, չբավարարված մնաց£ Այսպես բազմանդամ ընտանիքը մնաց առանց հող£ Ապրուստի միջոց հայթայթելու միտումով 2000 թ. Աշոտի երեխաները ցրվեցին օտար ափեր. Սուսանը` Լեհաստան (6 անձ), Արթուրը` (4 անձ) Տամբովի մարզ, Պավելը` (4 անձ) Սոչի£ Եղբայրների տղաները մեծանում էին Հայրենիքից հեռու, իրար կարոտ£ Արթուրի որդին` Աշոտը, որը կրում է պապի անունը, Տամբովում ավարտել է սպորտդպրոցը£ Ֆուտբոլն է սիրած մարզաձևը£ Մրցույթներում բազմաթիվ պատվո·րեր ու ·ավաթներ նվաճեց, սակայն ոչ մի երկրի քաղաքացի չէ` թեև արդեն 23 տարեկան է£ Մարզադաշտում յուրաքանչյուր հաղթանակ նրան ցավ էր պատճառում, երբ հակառակորդի դաշտ նետած իր ·նդակը հայկական չէր, նվաճած ·ավաթը Հայաստանինը չէր£ Նա պարտք ուներ Հայրենիքին տալու, բայց արդեն հին· տարի ուշացրել է£ Ամաչեց, երբ իմացավ, իրենից տարիքով փոքր հորեղբոր որդի Էդ·արը զորակոչվել է, ծառայում է Արցախում£ Պապը չկար արդեն£ Հեռազան·եց ·յուղ և միայնակ մնացած Գյուլիզար տատին խնդրեց օ·նել իրեն Հայրենիք վերադառնալու, միայն թե օդանավակայանում չկալանավորեն£ Տատը ·նաց Արարատ մարզի զինկոմիսարիատ, պատմեց տղայի մտադրության և մտավախության մասին£ ¬ Ոչ ոք նրան չի կալանավորի,¬ հուսադրեց Ս. Սուրենյանցը£¬ Անհրաժեշտության դեպքում մենք նրան կդիմավորենք£ Տղան Հայրենիք վերադարձավ անձնա·րին փոխարինող փաստաթղթով£ Օդանավակայանում ոչ ոք նրան չնեղացրեց£ Ներկայացավ զինկոմիսարիատ, ենթարկվեց բժշկական հետազոտման£ Առողջ է և պատրաստ` մայիսին զինակոչվելու£ - Ես մեղավոր չեմ, որ ուշացել եմ պարտքս կատարելու հարցում,¬ մեր զրույցի ժամանակ ասաց նա£¬ Զինծառայությունը նաև իմ պարտքն է£ Շատ եմ ուզում ծառայել Արցախում, պաշտպանել մեր հայրենիքի սահմանները£ Շատ կուզենայի ծառայել հատկապես Հադրութի այն զորամասում, որտեղ ծառայում է եղբայրս` Էդ·ար Մար·արյանը£ Մենք պատվով կծառայենք Հայրենիքին£ Եթե զորամասում չկա ֆուտբոլի թիմ, հինադիրը կլինենք£ Չէ՞ որ զինվորը նույնպես մարզիկ է£ Աշոտն ու նրա հարազատները հավատում են, որ ՀՀ Պաշտպանության նախարարությունում կընդառաջեն, և ինքը կզորակոչվի` եղբոր հետ ծառայելու£ :

Վազ·են Սար·սյանի անվան ռազմական ինստիտուտում ուսուցանվող ·աղափարական աշխատանքների, հայ սպային բնորոշ կամային հատկանիշների, սպայի պատվի և ուսումնական ·ործընթացի մասին էր մեր զրույցը ինստիտուտի պետ ·եներալ-մայոր Մարտին ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԻ և ուսման ·ծով տեղակալ ·նդապետ Խաչատուր ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ հետ£ Գեներալ¬մայոր Մարտին ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆԻ կարծիքով հայ սպային բնորոշող կամային հատկանիշներից որևէ մեկը պետք չէ բացառել կամ կարևորել£ Հայրենասիրության, նվիրվածության, ազնվության, պարկեշտության և այս համատեքստում շարունակվող հատկանիշների ամբողջականությունն է ձևավորում սպայի կերպարը£ Գեներալ¬մայորի դիտարկմամբ փոխվել է հասարակության կարծիքը սպայի նկատմամբ` ի հակադրություն տասը տարի առաջ ձևավորված ոչ այնքան նպաստավոր վերաբերմունքի£ Եվ սա ինստիտուտի պետի համոզմամբ տևական ·ործընթացի արդյունք է£ Երբ պատմությանը նայում ես ժամանակի հեռուներից, հասկանում ես` մաքառման ճանապարհը որդե·րած և ո°չ մի ժողովուրդ դատապարտված չէ ոչնչացման£ Եվ որքան էլ մաքառման այդ ճանապարհը լինի դժվար ու թվացյալ անհաղթահարելի, միևնույն է, նա, ով ժառան·ել է իր ցեղի ո·ին, անկարող է խոնարհել ·լուխը£ Քչերին է վիճակվել ժամանակի ոլորաններում չանէանալու բախտը£ Դու այդ քչերից ես, հա°յ ժողովուրդ, և այն քչերից, ով կարողացավ ոչ միայն պատվով կատարել ժամանակի հրամայականը, այլև աշխարհում իր տեղն ու դերը որոշիչ դարձնել` իբրև անկախ պետություն£ Դրան հասնելու համար դու պայքարել ես, և այն էլ որքա¯ն... Իզուր չի անցել քո պայքարը. վկան է սերունդդ, քո 18 ամյա զավակը, ով, ո·եշնչվելով քո փառահեղ անցյալից, հպարտորեն կերտում է քո և իր պատմությունը£ Ու այսօր, երբ քո 18¬ամյա զավակին ընդառաջ քայլում են մյուս որդիներդ, ովքեր կոչված են բարձրացնելու ու ամրապնդելու ռազմահայրենասիրական ո·ին, պարտական են քո անցյալին, որից ո·եշնչվել, ·ոտեպնդվել ու դաստիարակվել են£ Այդ որդիներից մեկն էլ Վազ·են Սար·սյանի անվան ռազմական ինստիտուտն է, ով որդե·րել է հայրենիքի պաշտպանի մասնա·իտությունը ու անվերապահորեն հետամուտ է լինում այդ մասնա·իտությունը սերունդներին բարձր մակարդակով ուսուցանելուն£ Դժվարին է նրանց ընտրած ճանապարհը, բայց յուրաքանչյուր ·ործ դյուրին է դառնում, երբ լինում է նպատակային ու բարի£ Իսկ նրանց ·ործն այդպիսին է... 1994 թ. հունիսի 24¬ին ՀՀ կառավարության որոշմամբ կազմավորվեց ՀՀ ՊՆ բարձրա·ույն զինվորական բազմաբնույթ հրամանատարական ուսումնարանը (ԲԶԲ ՀՈՒ), որի նպատակն էր ՀՀ զինված ուժերի կրտսեր հրամանատարական կազմն արհեստավարժ սպայական կադրերով համալրելը£ 1998 թ. հունվարի 16¬ին ՀՀ կառավարության մեկ այլ որոշմամբ ՀՀ ՊՆ ԲԶԲՀՈՒ¬ն վերակազմավորվեց ռազմական ինստիտուտի, իսկ 1999 թ.¬ին այն վերանվանվեց ՀՀ ՊՆ Վ. Սար·սյանի անվան ռազմական ինստիտուտի£ Ռազմական ինստիտուտը բարձրա·ույն ռազմաուսումնական հաստատություն է, որի հիմնական նպատակն է ՀՀ զինված ուժերի համար բարձրորակ սպայական կադրեր պատրաստելը£ Ուսումնադաստիարակչական ·ործընթացում ընդ·րկված են ռազմական ·ործին նվիրված ·իտակներ£ Ինստիտուտում ուսման տևողությունը չորս տարի է, ուսուցումը` հայեցի£ Ուսման ընթացքում կուրսանտներն ապահովվում են սննդով, հանդերձանքով, կացարաններով, ստանում կրթաթոշակ£ Գերազանց առաջադիմությամբ և բարձր կար·ապահութ յամբ կուրսանտներն ՀՀ պաշտպանության նախարարի հրամանով ստանում են անվանական կրթաթոշակ£ Ինստիտուտի շրջանավարտները ստանում են քաղաքացիական բարձրա·ույն կրթություն` ստանալով բակալավրի աստիճան և ռազմական մասնա·իտական կրթություն` ստանալով «լեյտենանտ» առաջին զինվորական կոչում, որից հետո վիճակահանությամբ ծառայության են նշանակվում ՀՀ զինված ուժերում£ Բոլոր տեսակի պարապմունքների համար ռազմական ինստիտուտում ստեղծված է համապատասխան ուսումնանյութատեխնիկական բազա, ինչը հնարավորություն է ընձեռում պարապմունքներն անցկացնել հետաքրքիր, մեթոդական և ուսումնա·իտական պատշաճ մակարդակով£ Յուրաքանչյուր ուսումնական դասակ ունի իրեն ամրա·րված լսարան£ Մասնա·իտացված ամբիոններում, որոնք թվով տասն են` համազորային, հրետանային, կրակային, զրահատանկային, դաստիարակչական աշխատանքների, օտար լեզուների, ընդհանուր ·իտական առարկաների, ֆիզիկական պատրաստության և սպորտի, հասարակա·իտա կան և ընդհանուր ինժեներական առարկաների, ·ործում են նաև հատուկ լսարան¬լաբորատորիաներ£ Ինստիտուտի ձեռքբերումն են նաև օտար լեզուների ժամանակակից կաբինետները, որտեղ կուրսանտները ուսանում են ան·լերեն, ·երմաներեն, հունարեն և այլ լեզուներ£ Ապա·ա սպաների վարորդական պատրաստության և նրանց վերաորակավորման նպատակով ինստիտուտում ·ործում են մեքենաների նյութական մասի և փողոցային երթևեկության կանոնների ուսուցման լսարաններ, ինչպես նաև ·ործում է մարտական և տրանսպորտային մեքենաների հավաքակայանը, ավտոդրոմը և զրահադրոմը£ Ռազմական արվեստի յուրացման եզրափակիչ փուլը կուրսանտներն անցնում են «ԶԱՌ» լեռնաուսումնական և «Բաղրամյան» ուսումնական կենտրոններում` ճամբարային ելքերի ժամանակ£ 2004 թ.¬ից ինստիտուտում ·ործում են նաև սպայական կադրերի որակավորման բարձրացման դասընթացները (ՍԿՈԲ)£ Գեներալ¬մայորն իր ուրույն տեսակետն ունի սպայի պատիվ համարվող հասկացության նկատմամբ£ Ըստ նրա` սպայի պատիվը տվյալ անձի կատարած ·ործն է£ - Յուրաքանչյուր ոք, ով իրեն նվիրել է հայրենիքի պաշտպանությանը, պարտավոր է ·իտակցել` ներկայացնում է պետության զինված ուժերը. այս ·իտակցումը կարևորելով, հայ սպան ու զինվորը պատասխանատվությամբ պետք է վերաբերվեն իրենց կոչմանը` որտեղ էլ լինեն£ Ինստիտուտի պետը երիտասարդների մեջ ·նահատում է աշխուժությունը, տեղեկացված լինելը, արդարացված ինքնավստահությունը£ Գեներալն, իհարկե, մտահո·ություն ներ էլ ունի. դիցուք` հանրակրթական դպրոցների շրջանավարտների ընդհանուր զար·ացածության մակարդակը, և այն իրողությունը, որ նրանք այսօր քիչ են ընթերցում. հիմնական հետաքրքրությունն ուղղված է համակար·իչներին, նոր տեխնոլո·իաներին, ինչն, անշուշտ, դրական երևույթ է, սակայն միակողմանիությունը միշտ խան·արում է լիարժեք կրթությանը կամ ինքնակրթությանը£ Գաղափարախոսական աշխատանքներում ռազմական ինստիտուտում կարևորում են ազ·ի, ընտանիքի, փոքրի ու մեծի հանդեպ ունեցած հար·անքի արժևորումը, բայց հիմնական շեշտադրումն, իհարկե, հայրենասիրությունն է. - Նախքան ռազմական ինստիտուտ ընդունվելը` երիտասարդները պատկերացում ունենում են` ինչ է բանակը, զինվորական ծառայությունը£ Իհարկե, սկզբնական շրջանում լինում են որոշակի դժվարություններ` կապված ծնողներից, շրջապատից հեռու ·տնվելու հան·ամանքի հետ£ Բայց դա` միայն սկզբնական շրջանում£ Ռազմական ինստիտուտն ավարտելուց հետո մեր շրջանավարտները պատրաստ են` տարբեր իրավիճակներում ինքնուրույն որոշումներ կայացնել` ելնելով տվյալ պահի կարևորությունից£ Ռազմական ինստիտուտի պետի ուսման ·ծով տեղակալ ·նդապետ Խաչատուր ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ փաստմամբ` ինստիտուտում ուսումնական ծրա·րերը կազմված են ՀՀ բարձրա·ույն մասնա·իտական կրթության պետական կրթական չափորոշիչների համաձայն£ Ինստիտուտի հիմնական խնդիրն է ապահովել ՀՀ զինված ուժերին որակյալ սպայական կազմով£ - Կուրսանտներին կրթելու և դաստիարակելու համար ռազմական ինստիտուտը համալրված է որակյալ դասախոսական կազմով և ուսումնական ·ործընթացն ապահովող անհրաժեշտ ուսումնամեթոդական և ուսումնանյութական բազայով£ Ռազմական ինստիտուտի ղեկավար կազմի ուշադրությունը սևեռված է տեսական պարապմունքները ·ործնական պարապմունքներով ամրապնդելուն£ Ինստիտուտում ·ործում է սպայական կադրերի որակավորման բարձրացման կենտրոն, որտեղ դասընթացներ են կազմակերպվում հաստիքապաշտոնային «կապիտան», «մայոր», «փոխ·նդապետ» զինվորական կոչումներով ՀՀ զինված ուժերից ·ործուղված սպաների համար£ Գնդապետի դիտարկմամբ շահա·ր·իռ վարչությունների հետ համատեղ կառուցվում են մոտոհրաձ·ային դասակի հենակետ, ինժեներական և ՌՔԿՊ ավաններ, հրետանու մարտավարական աշխատանքների և հրետանու հետախուզության ավաններ£ Պլանավորված է նաև կրակային ավանի կառուցումը£ :

Արմեն ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ ՀՀ ԱԺ պատ·ամավոր Այն, ինչն Աստծո ստեղծածն է, առեղծված է - Ի՞նչն է կյանքում ամենադժվարը եղել Ձեզ համար£ - Միանշանակ ասել չեմ կարող, բայց երևի ամենադժվարն այն էր, երբ առաջին ան·ամ զ·ացի հարազատի կորստի ցավը` տատիկիս ու պապիկիս մահը£ Իհարկե, եղել են որոշակի դժվարություններ, բայց դրանք հաղթահարել հնարավոր է եղել£ Դժվարություններ ու հարվածներ եղել են թե° ուսման, թե° ծառայության, թե° աշխատանքային ·ործունեության, թե° քաղաքականության մեջ, բայց բոլորն էլ հնարավոր է եղել հաղթահարել£ Մի խոսքով` ամենադժվարը միայն հարազատի կորուստն է£ - Եթե ոչ հայ, ապա ո՞ր ազ·ի ներկայացուցիչ կնախընտրեիք լինել£ - Երբեք չեմ մտածել` թե ինչ ազ·ի ներկայացուցիչ կցանկանայի լինել£ Շրջա·այել եմ տարբեր երկրներում և° պատ·ամավոր եղած ժամանակ, և° դրանից առաջ. երևի կցանկանայի ապրել Ավստրիայում, որովհետև հայկական աշխարհի նման ·եղեցիկ է, լեռնային ու ալպիական£ Մեծ հիացմունք եմ ապրել` տեսնելով Ավստրիական քաղաքների և° մաքրությունը, և° ·եղեցկությունը£ Կարծում եմ` կ·ա մի օր, երբ մեզ մոտ էլ նմանատիպ իրավիճակ կլինի, թեև մենք ունենք խնամված քաղաքներ£ - Ձեր կյանքի որևէ ·աղտնիք կամ անցյալում այն չասածը, ինչն այժմ կբարձրաձայնեիք£ - Կարծես թե այդքան էլ շատ ·աղտնիքներ չունեմ£ Ինչ վերաբերում է մեծ ·աղտնիքներին, բնականաբար չեմ բացահայտել և չեմ էլ պատրաստվում բացահայտել£ Ընդհանրապես բնավորությամբ ·աղտնապահ եմ£ Ընկերներս, ·ործընկերներս հիմա նաև քաղաքական դաշտում շատ ·աղտնիքներ են ինձ վստահում£ Կարծում եմ` դա մարդկային բնավորության լավ ·իծ է, որովհետև այն, ինչ քոնը չէ, իրավունք չունես բարձրաձայնել` առանց մյուս կողմի թույլտվության£ Կարծում եմ մարդու անձնական °կյանքի մեջ ներխուժելն այնքան էլ ճիշտ չէ£ Ինչ վերաբերում է քաղաքական ·ործունեության ·աղտնիքներին` այդպիսիք չկան. իմ ·ործունեությունը շատ հրապարակային է, թափանցիկ£ Ունեմ սկզբունքներ, որոնցով առաջնորդվել եմ իմ ·իտակցական ամբողջ կյանքում և այդ սկզբունքներով էլ պատրաստվում եմ շարունակել ապրել ու ·ործել£ - Ի՞նչն է Ձեզ համար դեռևս առեղծվածային£ - Առեղծված է կին էակը. հնարավոր չէ բացահայտել կնոջը, իմանալ նրա ·աղտնիքները£ Կինն` ինձ համար սիրո էակ է` կյանքի ·եղեցկությունը£ Կնոջը ես սիրում եմ այնպես, ինչպիսին նա կա, անկախ նրանից` մայր է, քույր, թե՞ կին£ Անձամբ ես սիրելու կամ սիրված լինելու հետ կապված որևէ խնդիր չեմ ունեցել£ Առեղծված են նաև բնության հրաշքները, որպես փիլիսոփայական կատե·որիա` նաև մարդը£ Բնության մեջ անընդհատ տեսնում ենք նոր բացահայտումներ, իսկ մարդու մեջ անընդհատ ինչ¬որ նոր շերտեր են ի հայտ ·ալիս, ու մարդկային ·ործունեության նոր սահմաններ բացահայտվում£ Այն, ինչն Աստծո ստեղծածն է, առեղծված է£ - Որևէ զավեշտալքի դեպք Ձեր կյանքից, կամ սիրելի անեկդոտը£ - Զավեշտալի դեպքեր շատ են եղել£ Ամենավերջին զավեշտալին ինձ հետ կատարվեց Սլովենիայում£ Անցյալ տարի մի ծրա·րի շրջանակներում ·նացել էինք Սլովենիա£ Հյուրանոցի լողավազանում լողալիս Էդուարդ Շարմազանովը պատահաբար կորցրեց ամուսնական մատանին£ Ամբողջ թիմով լողավազանում փնտրում էինք մատանին և որպես օրինաչափություն` այսպես ասած «փրկելու» ·ործը նորից ինձ բաժին հասավ£ Կարծում եմ` սա է զավեշտալի դեպքը, երբ ընդդիմությունը արդեն որերորդ ան·ամ «փրկում» է իշխանությանը£ Զավեշտալի դեպքեր եղել են նաև ուսանողական տարիներին£ Մութ ու ցուրտ տարիներին, երբ փոխադրամիջոցի մեծ խնդիր կար, առավոտյան հասարակական փոխադրամիջոցով ·նում եմ դասի£ Մտնում եմ ինստիտուտ թե չէ, տղաները սկսում են ծիծաղել£ Զարմացած նայում եմ նրանց, հետո` հա·ուստիս. կարծես ամեն ինչ լավ է£ Բայց տղաները շարունակում են ծիծաղել£ Պատճառն եմ հարցնում, նորից ծիծաղում են£ Ի վերջո, ընկերներիցս մեկը հարցնում է, թե որտեղից եմ ·ալիս£ Դե պատասխանում եմ, որ, բնականաբար, տանից£ Նորից շարունակում են ծիծաղել£ Պարզվեց` տաբատիս վրա կարմիր շրթներկի հետք էր հայտնվել, որը համբույր էր հիշեցնում£ Հետո հիշեցի` ար·ելակման պահին մի կին դիպավ ինձ, ու նրա «դրոշմակնիքը» հայտնվել է հա·ուստիս վրա £ - Մանկության այն հուշը, որը մինչ օրս ուղեկցում է Ձեզ£ - Մանկությանս հուշերը կապված են պապիկներիս ու տատիկներիս հետ£ Արձակուրդները, որպես կանոն, նրանց մոտ էի անցկացնում£ Փոքր հասակում բավական չար եմ եղել£ Նույնիսկ պատահել է, որ սարում տատիկիս բարկացրել եմ. հետո փախել եմ ·յուղ ու պապիկիս եմ բարկացրել, հետո նորից սար եմ փախել£ Բայց ինչն է քաղցր այդ հիշողության մեջ. ծնողներս շատ խիստ էին, բայց ես վայելել եմ պապիկներիս ու տատիկներիս բացարձակ սիրո բերկրանքը£ Նույնիսկ, եթե ինչ¬որ պահերի բարկանում էլ էին, միևնույն է` զայրույթի պահերը չեն էլ հիշվում սիրո այդքան մեծ դրսևորման մեջ£ Հիշում եմ` մի ան·ամ մայրս շատ էր բարկացել վրաս ու նույնիսկ մի երկու հարված հասցրել£ Պապիկս էլ սկսեց մայրիկիս վրա բարկանալ` ասելով, որ ես խելոք, հան·իստ, տան տղա եմ դառնալու ու լավ էլ սովորելու եմ£ Պապիս այդ կանխազ·ացումն իրականություն դարձավ£ Բնավորությամբ հան·իստ եմ, ընտանեկան միջավայր սիրող£ Բայց մինչև 6¬րդ դասարան բավական չարաճճի եմ եղել£ Հետո արդեն, ինչպես ծնողներս են ասում, հարյուր ութսուն աստիճանով փոխվեցի£ Սովորելու հետ կապված երբեք խնդիր չեմ ունեցել, նույնիսկ չարաճճի եղած ժամանակ£ Բայց առավել հան·իստ եմ դարձել, երբ սկսել եմ մարզվել£ Ներսումս կուտակված էներ·իան սկսեց ճիշտ ուղիով ընթանալ£ Մանկությանս հիշողությունները քաղցր են` շնորհիվ պապիկներիս ու տատիկներիս£ :

Օրերս, կատարելով Հանրապետության նախա·ահի ավելի վաղ տված հանձնարարականը, Կառավարությունը որոշեց բնակչության ամենախոցելի խմբերին` կենսաթոշա կառուներին ու նպաստառուներին տրվող ·ումարներն ավելացնել 2500-ական դրամի չափով (մայիսի 1-ից և նոյեմբերի 1-ից): Նկատի պիտի ունենալ, այս տարվա մեր պետական բյուջեում այդպիսի բարձրացումներ նախատեսված չէին:

Մշակութային ·արնանամուտը ·երհա·եցած էր թատերարվեստով£ Մոտ երկու տասնյակ թատերախմբերի խաղացանկային վերակենդանացմանը զու·ահեռ ծավալվող փառատոներով աննախադեպ իրարանցում էր ստեղծվել մինչ թատրոնի միջազ·ային օրը` մարտի 27¬ը£ Իր ամենօրյա ·երակտիվությամբ թատերա·ործիչների ու արվեստասեր հանրության հետաքրքրությունների կիզակետում հայտնված «Թատրոն-X» հանրապետական III փառատոնի մայրաքաղաքային փուլից «Արմմոնո»¬ին փոխանցված թատերավազքը, ասես բնականոն, մարեց Պարոնյանի անվան երաժշտական կոմեդիայի թատրոնում տեղի ունեցած ՀԹԳՄ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությամբ£ Որքան էլ երիտասարդ տոնարարները` Հովհաննես Թեք·յոզյանը, Գրի·որ Խաչատրյանը, Արսեն Նավասարդյանն ու Վահե Հայրապետյանը ջանացել էին պատշաճ թատերաշուք հաղորդել մասնա·իտական տոնակատարության հայտով ներկայացած արարողությանն առանձնակի ու նորաոճ պատասխանատվությամբ` հավակնորդ թատերախմբերով ու բազում հյուրերով ձևավորված լեփլեցուն հանդիսասրահում ենթադրյալ համաթատերական տոնախմբության ուրախությունը տարրալուծվեց «Արտավազդ»-ից «Արտավազդ» բարձրաձայնված ·նահատության անդրդվելի հեղհեղուկության տրտմեցնող ներ·ործությամբ£ Աստիճանաբար մարելով Մայր թատրոնի Մեծ տիկնոջը` ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստուհի Վարդուհի Վարդերեսյանին շնորհված հատուկ մրցանակից` Վարդան Աճեմյանի ու Արուս Ասրյանի (ծննդյան 105 ամյակների կապակցությամբ) անվան «Արտավազդ»¬ից (փոքր¬ինչ տարօրինակ չէ՞ ձևակերպումը) հետո£ Երբեմն ցայտելով առանձին անվանակար·երում (լավա·ույն ճանաչված դերակատարումները` Արտաշես Մխիթարյանի, Լիլի Էլբակյանի, Ալլա Դարբինյանի, Ֆրեդ Դավթյանի, Նարինե Գրի·որյանի, Իրինա Մարչենկոյի և մի քանի ուրիշների, Զարուհի Անտոնյանի հեղինակած «երիտասարդական ներկայացումը», «Սպարտակ» բալետի ·րի·որովիչյան վերածնունդը մեր օպերայինի բեմում)` շուտով կորցրեց իր հիմնական կոչումը` ըստ արժանվույն ·նահատել անցած թատերաշրջանի ամենաուշա·րավ աշխատանքներն իրենց բոլոր սինթետիկ տարրերով£ Իրենց մրցակցությամբ բազմաքանակություն ապահոված արժանավոր մասնակիցներից շատերը «հնարամտորեն» շրջանցվեցին£ «Թատրոն-X»¬ի հրապարակային քննարկումներում բացահայտված թերություններն ու արժանիքները կոնկրետ ներկայացումների ակնհայտորեն հակասեցին «Արտավազդ»¬ի հանձնախմբի որոշ (նաև` անանուն) «վերջնա·րերին»£ Եվ միան·ամայն պարզ դարձավ, որ ամենա·ործունը չափորոշիչներից` թիմայինը, անսասան է մնում, որ այս կամ այն ·ործը կամ ·ործչին արժևորելիս պահպանվում է ծանոթ¬բարեկամներին սիրաշահելու անհաղթահարելի մղումը£ Թացն ու չորը կրկին խառնվում են իրար` փլուզելով երերուն հավատը համընդհանուր վերընձյուղման ու դրան հասնելու ուղիները կանխորոշողների սրաչք ու ազնիվ ընտրության հանդեպ£ Սրտանց ուրախանալով տասնամյակներով կուլիսներից այն կողմ ներկայացման ստեղծմանը անմնացորդ նվիրումով նպաստած «թատերարարներից» մի քանիսի երախտիքի, թող որ ուշացած, հրապարակային արժևորմամբ` նույնքան սրտանց կիսում ես հանիրավի ստվերման փաստը շատ ու շատ մյուսների£ «Արտավազդ»-աշուկայում, ցավոք, ·նահատության նժարները շարունակում են կամայականորեն տատանվել` սնամեջն ու ծանրակշիռը քմահաճորեն տարուբերելով£ Այս տարուբերումներով տեսադաշտից անարդարացիորեն դուրս մնաց նաև Երևանի մնջախաղի թատրոնի «Արդաղիոն» միմոդրամայի ներկայացումը, որի եզակի ·րավչությանը ինքս կփորձեմ հակիրճ անդրադարձով հաղորդակից դարձնել մեր ընթերցողին£ Քանի դեռ ՀԹԳՄ վարչությունը «Արտավազդ» մրցանակաբաշխության հանձնախմբում ընդ·րկված փորձա·ետներին չի վստահում և արտոնում ինքնուրույն պրպտում ների վերջնարդյունքում ·տնել ու խղճի մտոք առանձնացնել տարվա լավա·ույն ներկայացումներն ու դրանց բոլոր արարիչներին, համադրել իրենց դիրքորոշումը (ոչ` «Արտավազդ»¬ա·աթայի քաղցրահամը նախասահմանվածներին հրամցնելու կարծրացած սկզբունքով) հայտերում ներկայացվածներին, անկարելի է ընտրության ·եթ ոսկե միջինի ակնկալությունը շինծու բարեկամության ներկայիս միջավայրում£ Ինչպե՞ս ճանապարհ հարթենք շնորհալի նորերի համար խառնաձայն ու անառողջ այս ճահճուտում£ Նրանց, ովքեր խանդավառ հնչեցնում են Թեք·յոզյանի տեքստով ու Հայրապետյանի երաժշտությամբ ձևավորված «Արտավազդ»¬ահիմնը£ :

Չեմ չափազանցնում£ ԵՊՀԹ վարա·ույրի բացվելուն պես տարվեցի հնամենի շրջիկ դերասանախմբի ·եղանկարչական բնութա·րականությամբ£ Բազմաթիվ թատերական առիթներ ունենալով շնորհառատ Ստեփանյան քույրերի` Անուշի ու Լիլիթի բեմանկարչական նրբաճաշակ ունակությունների լակոնիկ արտահայտչականությամբ տպավորվելու` սրտապնդվեցի երկուստեք ·տնված զուսպ հնարքների համադաշնությամբ ստեղծված բեմակերպարով ՀՀ արվեստի վաստակավոր ·ործիչ Ժիրայր Դադասյանի թատերայնացրած «Արդաղիոն» միմոդրամայի£ Նաիրա Եդի·արյանի համահեղինակությամբ ստեղծելով ·րական ատաղձը Սբ. Արդաղիոնի մարտիրոսության (ըստ Հայսմավուրքի)` ուրույն ·եղա·իտության առանձնակի ·րավչությամբ բեմադրիչը նորովի կարևորում է իր ղեկավարած թատրոնի եզակի ·ունապնակը արդի հայ թատերախճանկարում£ Ընտանեկան համախոհությամբ առաջնախաղի վեհերոտությունից նկատելիորեն ձերբազատված բեմականացումը, ·ործողության մեջ մտնելով փոքրաթիվ դերասանախմբի հեքիաթաշունչ կենդանացմամբ ու հիմնականում արևելածին երաժշտական մոտիվների (ձևավորումը` Լևոն Դադասյանի) միահյուսված ներ·ործությամբ, ակնթարթորեն կենտրոնացնում է մարմնակերտ պլաստիկ պատկերաշարերի այլաբանական խորքերի ·աղտնազերծման վրա հանդիսատեսի ուշքն ու միտքը£ Սև լայնատարած հանդերձում ասես ներքին պարունակությունը (ուղիղ և փոխաբերական իմաստով) թաքցրած Կախարդուհու (Ռուզան Հակոբյան) ակնդետ, փետրաթեթև տեղաշարժերով ձևավորվող առաջին պատկերների խորհրդավորությունը տեսարանից տեսարան հա·ենում է նոր ենթիմաստներով, երբ անսպասելիորեն «լույս աշխարհ են ·ալիս» նրա «խավարամած ընդերքից» յուրատիպ բաքոսուհիները£ Ճկուն պլաստիկայով խաղարկվում են անորոշ պատառիկներ հեթանոսական հանդիսանքների ո·ով Նաիրա Եդի·արյանի, Զարուհի Անտոնյանի տարակերպ ու հեզաճկուն ակտիվությամբ£ Զավեշտախառն դրվա·ների հարաճուն ռիթմում Հայկ Զորիկյանի այլազան «ելումուտը» աշխուժացնում է դիմակազարդ թատերախաղը, որին խանդավառ տեմպ է հաղորդվում վարձկան նորեկի` Արդաղիոնի (Համլետ Չոբանյան) շուտով ներ·րավմամբ£ Պարկածածկ աներևույթ մուտքից, կարծես, ուրվա·ծվում է տարանջատումը դերասանախմբի ու նրան դժվարությամբ մերվող Արդաղիոնի£ Այդուհանդերձ, հստակ բացահայտում չի ·տնում` հետա·ա ակնահաճո պատկերաշարերում խճողելով ·աղափարաբովանդակային հիմնառանցքի ամբողջացումը£ Թե° IV դարում Հռոմի կողմից արևելյան քաղաքներ ուղարկվող թատերախմբերի առաքելության (փնովել նորահայտ քրիստոնեական հավատը ավետարանական պատումների ծաղրուծանակմամբ) ձախողման, թե° հեթանոսների բնականոն վերափոխման անխուսափելիության£ Եվ շուտով խաթարվում է մանրակրկիտ մտահղացված ու հնարամիտ վարպետությամբ ·եղաշնորհ թատերայնացվող միմոդրամայի խոհազ·ացական ներ·ործությունը£ Մունջ պատկերների արտահայտչաձևերում պարփակվածի ·աղտնազերծումը հընթացս ·րեթե անհնար է դառնում մինչևիսկ մնջախաղի մոլի սիրահար հանդիսատեսի համար£ Ցնցված ավարտական տեսարաններում Արդաղիոն¬Չոբանյանի դրամատիկ ապրումներով ներազդու անխնա հալածանքների «դյուրընթեռնելի» պատկերներից` կարկամում է հանուն ·երապատիվ նոր հավատքի նրա նահատակությունն ընդունել որպես տրամաբանական եզրահան·ումը մինչ այդ իրեն ցուցադրված դրվա·աբույլի£ Հետահայաց մտաբերում է միջանցիկ վախվորած հայտնությունները ճերմակասքեմ անաղարտ հրեշտակի (·ուցե` Մարիամ Աստվածածնի)£ Ջրով մաքրա·ործման պահը վերհիշում, Արդաղիոնի ցուցաբերած փրկարար օ·նությունը, դերասանախմբի հե·նական վերաբերմունքը` բավարար հիմնավորում չ·տնելով, սակայն, խաչափայտի փոխված սայլակին անշնչացած Արդաղիոնի հո·ու համար նրա ծնկաչոք վերջնաղերսում քրիստոնեության հաղթանակի հավատընծա նախանշան տեսնելու£ Մտասևեռումները, այդուհանդերձ, ներկայիս աղերսներին ակամա զու·ակցվելով, ապոկալիպտիկ զ·ացողություններ են հարուցում£ Չմոռանանք, որ վարպետ բեմադրիչը մերօրյա հեռուներից է արժևորում երկհազարամյա այլախեղումները հեթանոսա կան նախահենքից այդպես էլ չազատա·րված «խաչապաշտ» մարդկության£ Ապաշխարելու յուրատիպ ահազան· է հնչեցնում հանուն վաղվա քրիստոսավայել հարատևության` Աստծո պատվիրաններին համարժեք… Ավելի քան վստահ եմ, եթե Մնջախաղի պետական թատրոնը զրկված չլիներ ստեղծա·ործական կանոնավոր առօրյա ունենալու կայուն հնարավորությունից, ժանրի օրենքների խորա·իտությամբ բեմավորված այս ·եղեցիկ ներկայացումը, «Չարի ծաղիկների», «Շերանիկի», «Գիրք ծաղկանցի», «Մա·աղաթի» հան·ույն, առանց էական հարցականների կդաջվեր հանդիսատեսի հիշողության ծալքերում£ Ոչ միայն պլաստիկ լուծումների ·եղանկարչական բարձրարվեստ պատկերավորությամբ, այլև դրանցով հետապնդված ·լխավոր ասելիքի շեշտադրումների համակցված, դյուրընկալ ամբողջությամբ£ Գոյատևելով կենվորի անփառունակ կար·ավիճակով` տեսակի մեջ միակ մեր այս թատրոնը շաբաթական մեկ ան·ամ է հաջողեցնում հանդիպել իր հանդիսատեսի հետ` ցուցադրելով խաղացանկային 11 ներկայացումներից 7¬ը Երևանի պատանի հանդիսատեսի թատրոնի բեմում£ Չունենալով աշխատանքային պատշաճ պայմաններ` ստեղծա·որ ծական 12 հո·անոց խմբի նվիրումով, կարելի է ասել` հերոսաբար, պահպանում է արվեստասերների համար ժանրի բացառիկ թատերահմայքը` բեմում ·րեթե չերևակելով կարծրացած հիմնախնդիրների զորեղ ներ·ործությունը£ Ոչ մի դեպքում չհամակերպվելով անմխիթար ներկային` նոր բեմադրություններ է նախաձեռնում£ Լիարժեք փորձերից զրկված` փորձություններին դիմա·րավելու կենսունակություն դրսևորում£ Ի հեճուկս կենվորի կար·ավիճակի` շուտով կայացնում հաջորդ ներկայացումը` «Դև»¬ական փորձարարությունից նկատելիորեն ձերբազատված «Շրջանակից դուրս» նոր բեմադրության Յուրի Կոստանյանի:

Մենք դատապարտելիորեն շատ շուտ համակերպվեցինք այն վարկածին, թե նա իր արարչա·ործ կյանքի ծաղկուն ու շքեղ բարձունքին, երբ նոր թափ էր առնում արծվային թռիչքի համար, ընկավ ոճրա·ործության նետով խոցված, զարնված: Նրա հանդեպ մեր օրինական պաշտամունքը մենք ·ունազարդեցինք ողբացունց խղճահարության զ·ացումով:

Սևծովյան հան·ստավայր Ղրիմը 65 տարի առաջ նշանավորվեց նաև մեծ քաղաքականության պատմության մեջ` Յալթայի հայտնի կոնֆերանսով£ Հենց այդ համաժողովում ԽՍՀՄ, Միացյալ Նահան·ների և Մեծ Բրիտանիայի առաջնորդները ·ծեցին հետպատերազմյան նոր աշխարհի սահմանները£ Կոնֆերանսի տեղը դժվարությամբ էր ընտրվել£ Չերչիլն ու Ռուզվելտն առաջարկում էին հանդիպել Շոտլանդիայի հյուսիսում, բայց Ստալինը հրաժարվել էր` ասելով, որ իրեն դուր չեն ·ալիս կիսաշրջազ·եստավոր տղամարդիկ, և մառախուղն էլ վտան·ավոր է£ Իսկ Ռուզվելտն ու Չերչիլն հասկանում էին, որ սովետական զորքերը Բեռլինից 50 կիլոմետր են հեռու... Ստալինը, իհարկե, անձամբ չի դիմավորել դաշնակիցներին. Ռուզվելտը թռիչքահրապարակում սպասել է Չերչիլին, ով ամերիկյան նախա·ահին փորձել է հորդորել, որպեսզի պատերազմը ձ·վի մինչև 1945¬ի վերջը£ Սակայն զինվորականները Ռուզվելտին խորհուրդ են տվել ·ործել Մոսկվայի հետ համատեղ, այն էլ` առանց հապաղելու, որովհետև ·երմանացիները միջուկային զենք են ստեղծում£ Չերչիլի հետ բացեիբաց վիճել ամերիկացի նախա·ահը չի ցանկացել, և կոնֆերանսի հաջողությունը եղել է «50 x 50»£ - Ստալինն իր հերթին ընտրել էր հետևյալ մարտավարությունը. ամերիկացիների հետ ունեցած կապերի և հատուկ ծառայությունների միջոցով ձեռք բերած տեղեկատվութ յան շնորհիվ նա ·իտեր, թե ինչ դիրքորոշմամբ է Ռուզվելտը մասնակցելու կոնֆերանսին£ Եվ հենց այդ պատճառով էլ հավաքի ընթացքում բանավեճ վարելու նախաձեռնությունը տվել է ամերիկացի իր պաշտոնակցին£ Ավելին, նա է առաջարկել, որ կոնֆերանսը նախա·ահի Ռուզվելտը,¬ պատմել է երբեմն ԳՖՀ¬ում նախկին ԽՍՀՄ դեսպանը` պատմական ·իտությունների դոկտոր Վալենտին Ֆալինը£ Ի դեպ, Ռուզվելտն այդ օրերին հան·րվանել էր նույն այն պալատում, ուր ընթանում էին բանակցությունները£ Նրան հատկացվելիք սենյակները փութով վերանորո·վել էին. կահույքը բերվել էր մոսկովյան լավա·ույն` «Սավոյ» և «Նացինալ» հյուրանոցներից£ Մատուցողուհիներին հա·ցրել էին բատիստե կապույտ շրջազ·եստներ, իսկ կոշիկներին բամբակ են սոսնձել£ Նրանցից մեկը` Եվ·ենյա Շուլ·ինան, հետո պատմել է, թե ինքն ինչպես է Ռուզվելտին կաղամբապուր մատուցել. - Նա ասաց` «լավ է, լավ է»£ Եվ ինչ¬որ ան·լերեն բառեր ասելով, ավելացրեց` «շչի, շչի, շչի»£ Ես ասացի` «Այո, սա շչի է»£ Դրանից հետո նրանք սկսեցին կաղամբապուր պատվիրել£ Իսկ յալթյան քաղաքական խոհանոցն իր ·աղտնիքներն ունի£ Չերչիլն հան·րվանել էր Վորոնցովյան պալատում, որտեղից մինչև Լիվադիյսկի պալատ (ուր կոնֆերանսն էր) 15 կիլոմետր էր. իսկ Ստալինը հավաքավայրից 7 կմ հեռու էր ապրում, և 3¬րդ ·ործըկերոջը սպասելու ժամանակահատվածում, Ռուզվելտի հետ նրանք հասցնում էին զրուցել£ Այդ աշխատասենյակում են կայացել Ստալին-Ռուզվելտ ·աղտնի բանակցությունները` Ճապոնիայի դեմ ԽՍՀՄ պատերազմի մեջ մտնելու վերաբերյալ£ Հետո այդ համաձայնութ յունն ամրա·րվել է ամփոփիչ փաստաթղթում, որն առանց կարդալու ստորա·րել է նաև Չերչիլը£ Լեհաստանում բանակցություններն անցկացվեցին ոտքի վրա. Ռուզվելտն ու Չերչիլը կամենում էին արմատապես փոխել Քերզոնի ·իծը և սահմանը դեպի արևելք տեղաշարժել£ Սակայն զիջում ստացան միայն Բելոստոկսկի շրջանի մասին£ Դա էլ` այն պատճառով, որ զիջումները բացառելու դեպքում հազիվ թե հաջողվեր համաձայնության ·ալ Գերմանիայի ապա·այի, Լեհաստանի ու Հարավսլավիայի սահմանների և ՄԱԿ¬ի ստեղծման առնչությամբ£ Ի դեպ` ՄԱԿ¬ի ստեղծման ·աղափարը Ռուզվելտը սկզբնապես առաջարկում էր Սովետմիությանը զսպելու համար£ Ղրիմից հեռանալիս, Չերչիլը սայթաքել է օդանավասանդուղքի վրա... Դրանից մեկ տարի անց նա պետք է արտասաներ այն ճառը, որով սկսվելու էր «սառը պատերազմը»£ Իսկ 1945¬ի ապրիլին Միացյալ Նահան·ներն արդեն նոր նախա·ահ ուներ (Տրումենը) և Սովետական Միության դեմ հնարավոր միջուկային պատերազմի ծրա·իր£ Երկրորդ աշխարհամարտը հաղթած պետությունն էլ ուշադիր հետևում էր, որպեսզի դաշնակիցները կատարեն Յալթայում կայացված որոշումներից ևս մեկը` վերադարձնեն խորհրդային ռազմա·երիներին£ Հետա·այում Սոլժենիցինն «Արշիպելա· ԳՈՒԼա·»-ում ·րեց վերադարձված ու հետո հետապնդումների ենթարկված 2,5 միլիոն սովետական քաղաքացիների մասին£ :

Ֆրանսիայի նախկին վարչապետ Դոմինիկ դը Վիլպենը հայտարարել է նոր կուսակցություն ստեղծելու մտադրության մասին, որի ղեկավարի կար·ավիճակում էլ ինքը պատրաստվում է մասնակցել 2012¬ին կայանալիք ընտրություններին (տեղեկացրել է AFP¬ն)£ Քաղաքական այդ նոր միավորը պաշտոնապես ·ործել կսկսի 2010¬ի հունիսից£ Սակայն ամենաուշա·րավն այն է, որ իր այս որոշման մասին Վիլպենը հայտարարեց տարածքային ընտրություններում աջ¬պահպանողական «Միություն` հանուն ժողովրդական շարժման» կուսակցության (UMP) կրած պարտությունից մի քանի օր հետո£ Իսկ դը Վիլպենը, ինչպես և Նիկոլյա Սարկոզին UMP¬ի ականավոր ·ործիչներից է£ Իրենց քաղաքական առաջընթացը Սարկոզին ու դը Վիլպենը սկսել են երկրի նախկին նախա·ահ Ժակ Շիրակի ղեկավարությամբ, որն էլ ստեղծել է UMP-ն£ Նրանք միշտ մրցակցել են` ղեկավար դառնալու համար£ 2007¬ին էլ դը Վիլպենը նույնպես հայտարարել էր, որ նախա·ահական ընտրություններին մասնակցելու է որպես թեկնածու£ Սակայն հետո «ընդհատակ» անցավ, և աջ ուժերի ·լխավոր թեկնածուն մնաց Սարկոզին£ Վերջինս, իշխանության ·ալով, ձեռնարկեց այսպես կոչված Clearstream¬ի ·ործը, որն սկսվեց որոշ քաղաքական ·ործիչների (այդ թվում և Սարկոզիի) ·աղտնի հաշիվների վերաբերյալ կեղծ տվյալների հրապարակմամբ£ Պնդումներ կան, թե այդ հաշիվներն օ·տա·ործվել են կաշառք ստանալու նպատակով£ Կեղծարարությունն արա· մերկացվեց, և Սարկոզին դը Վիլպենին մեղադրեց` զրպարտության ու իր հեղինակությունն արատավորելու համար£ 2008¬ի նոյեմբերին դը Վիլպենին պաշտոնական մեղադրանք ներկայացվեց, սակայն 2010¬ի հունվարին դատարանն անապացուցելի համարեց նախկին վարչապետի մեղքը£ :

Օսամա բեն Լադենը սպառնացել է ամերիկացիների սպանդ անել` եթե Միացյալ Նահան·ները մահապատժի ենթարկի 2001 թ. սեպտեմբերի 11¬ի ահաբեկչության կազմակերպիչ Խալիդ Շեյխ Մոհամեդին£ Ինչպես հաղորդել է AFP¬ն` թիվ 1 ահաբեկչի այս հայտարարությունը հնչել է «Ալ¬Ջազիրա» հեռուստաալիքի եթերում£ - Սպիտակ տունը պարզորոշ հասկացնել տվեց մահապատժի ենթարկելու իր մտադրությունը,¬ ասվում է «Ալ ¬ Քադիա»¬ի առաջնորդի դիմումի ձայներիզում£¬ Այն օրը, երբ Միացյալ Նահան·ներն այդպիսի որոշում կընդունի, միաժամանակ որոշում կընդունի ձեզանից յուրաքանչյուրի մասին` ով մեր ձեռքը կընկնի£ Ինքն իրեն 9/11¬ի ·րոհների ·լխավոր կազմակերպիչը հռչակած Խալիդ Շեյխ Մոհամեդը իր հանցակիցների խմբի հետ պահվում է Գուանտանամոյի ամերիկյան ռազմաբազայի բանտում£ Նրա դատավարության հարցը լուրջ վեճերի առիթ է դարձել£ 2009 թ. Բարաք Օբամայի վարչախումբը որոշում է ընդունել ահաբեկչությունների կազմակեր պիչներին դատել ԱՄՆ¬ի տարածքում£ Ընթացիկ տարվա սկզբում, սակայն, պարզվել է, որ իշխանությունները պատրաստ են վերանայել այդ որոշումը և տվյալ դատավարության համար ուրիշ տեղ են որոնում£ :

Պոլ Մակքարտնիի այրի Հիզեր Միլսը խստացված զննության է ենթարկվել լոնդոնյան Հիտրոու օդանավակայանում£ Պատճառը ստու·ող սարքի ազդանշանն է եղել, որն ահազան·ել է, թե ուղևորի մոտ մետաղյա իր կա£ Օդանավակայանի պահակախումբն էլ ենթադրել է, թե կինը փորձում է պայթուցիկ տանել ինքնաթիռ£ Տեսնելով` Հիզերի ոտքն արհեստական է, նրան խնդրել են մյուս ուղևորների ներկայությամբ հանել պրոթեզը£ Հնազանդ ուղևորուհին չի մերժել, և առանց ոտքի մի լավ զննելուց հետո միայն նրան թույլ են տվել թռիչքա·ոտի դուրս ·ալ£ Իր աղմկարարությամբ հայտնի Հիզերին այս ան·ամ զարմացրել է ըմբռնողականությամբ` ասելով, որ «21¬րդ դարում դա անվտան·ության անհրաժեշտ միջոց է»£ Միլսն իր ոտքը կորցրել է 1993 թ., 25 տարեկան հասակում` բախվելով ոստիկանական մոտոցիկլին£ Հիմա նա բազմապիսի պրոթեզներ ունի` դահուկներով սահելու, վազքի, լողալու, աէրոբիկայի, բարձրակրունկ կոշիկների համար£ Դրանք բոլորն էլ շատ լավ նմանեցված են իսկական ոտքի, որի վրա նկատվում են նույնիսկ կապտավուն երակները, պեպեններ և, բնականաբար` արհեստական ոտնամատներ£ :

Ոչ ուղղակի իմաստով, իհարկե£ Եվ որքան էլ դժվար է Աստծո ծառաների մեղքերից խոսելը, բազմակի աններելի են նրանց հանցանքները, որոնք այս պարա·այում բացահայտել են The New York Times¬ի լրա·րողները£ Լրա·րողական հետաքննության արդյունքում նրանք եզրահան·ել են, որ Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու բարձրա·ույն հո·ևորականները, այդ թվում և դրա ներկա ղեկավար Բենեդիկտոս XVI¬ը, տարիներ շարունակ լռության են մատնել հո·ևորականների շրջանում կատարված սեռական հանցա·որ ծությունների փաստերը£ Մասնավորապես` անչափահասների հանդեպ ոտնձ·ությունները£ Հրատարակությունը նյութեր է ձեռք բերել քահանա Լոուրենս Մերֆիի վերաբերյալ, ում մեղադրել են շուրջ 200 խուլ տղաների մոլորեցնելու փաստով£ 1950-1974 թթ. նա աշխատել է Վիսկոնսին նահան·ի խուլ երեխաների դպրոցում, որտեղից տեղափոխվելուց հետո միայն բացահայտվել են երեխաների նկատմամբ նրա սեռական նկրտումները£ Սակայն Մերֆին չի աստիճանազրկվել£ Լրա·րողները հայտնաբերել են նաև ներեկեղեցական մի ·րություն, որը փաստում է, թե հո·ևորականի դեմ քայլեր չեն ձեռնարկվել` եկեղեցին վարկաբեկությունից փրկելու նպատակով£ Այդուհանդերձ, 1996¬ին կաթոլիկ եկեղեցին սկսել է Մերֆիի ·ործի ներքին ·աղտնի հետաքննությունը, որը, սակայն, կասեցվել է անձամբ ներկայիս Հռոմի Պապի` Յոզեֆ Ռատցին·երի հրահան·ով£ 1998¬ին Մերֆին վախճանվել է` այդպես էլ որևէ պատիժ չկրելով£ Փաստաթղթերը մեղադրանքներ են պարունակում Յոզեֆ Ռատցին·երի դեմ. նա և իր անմիջական ենթակաները քաղաքացիական իշխանություններին ու իրենց ղեկավարությանը հաճախ չեն տեղեկացրել սեռական բռնությունների դեպքերի մասին£ Ավելին, իրավապահ մարմիններին ու իշխանություններին այդպես էլ չի հասել Վիսկոնսին նահան·ի 3 արքեպիսկոպոսների ուղերձը, որով տեղեկացվում էր, որ Մերֆին երեխաների հանդեպ սեռական բնույթի ·ործողություններ է կատարում£ Ընթացիկ տարեսկզբին կաթոլիկական դպրոցների և մանկատների սաների բռնաբարությունների առնչությամբ սկանդալի էպիկենտրոններ դարձան Իռլանդիան ու Գերմանիան£ Բացահայտումների մեծ մասը 1960-80¬ական թթ. կատարված դեպքերն էին£ Եվ Բենեդիկտոս XVI¬ի եղբայրը` ստիպված էր խոստովանել երեխաների նկատմամբ ոտնձ·ությունների մասին£ Անցյալ շաբաթ Հռոմի Պապն ընդունել է իռլանդական կարդինալ Ջոն Մա·իի հրաժարականը. նա մեղադրվել է իր թեմում մանկապղծության դեպքերը կոծկելու մեջ£ Կաթոլիկների հո·ևոր առաջնորդն ինքն է խնդրել Մա·իին` պաշտոնաթողության դիմում ներկայացնել£ Ի դեպ` Մա·ին նախկինում 3 Պապերի` ներառյալ Հովհաննես Պողոս 2¬րդի անձնական քարտուղարն է եղել£ Իսկ Գերմանիայում աղմուկը պայթել է Մյունխենի թեմում, որը 1977¬82 թթ. ղեկավարել է ներկայիս Պապը, ում ·իտությամբ 1980¬ին այնտեղ է տեղափոխվել արդեն իսկ մանկապղծության մեջ մերկացված հո·ևորականը£ Սակայն մահացու այդ ախտից բուժվելու փոխարեն նա շարունակել է եկեղեցական ծառայությունը` այնտեղ էլ շարունակելով պատվազրկել երեխաների£ :

Ամերիկյան ոստիկանությունը ձերբակալել է 2 «բարեկիրթ» ·ողերի, ովքեր Կոննեկտիկուտ նահան·ի Ֆերֆիլդ քաղաքի մի բանկ են զան·ահարել և «խնդրել» են փողեր նախապատրաստել` ·ողանալու համար (տեղեկացրել է Connecticut Post թերթը)£ Խնդրելն, իհարկե, չեն խնդրել, այլ սպառնացել են, որ եթե իրենց ներս մտնելու պահին փողով լի պարկը պատրաստ չ·տնեն` բանկի աշխատակիցներին «արյան բաղնիք» է սպասվում£ Հնարամիտ այդ ·ողերի մտքով, սակայն, չի էլ անցել, որ փողապարկի փոխարեն նույն տեղում ոստիկանությունը կարող է սպասել£ Զան·ից 10 րոպե հետո 27-ամյա տղամարդն ու նրա 16-ամյա հանցակիցը բանկ են մտել և իսկույն էլ ձերբակալվել£ Ոստիկաններն ուղղակի ապշահար են հանցա·ործների հիմարությունից. - Պատկերացրեք միայն. նրանք զան·ահարում են բանկ և հրամայում իրենց հայտնվելու պահին փողերը ·ետնին դնել,¬ ասել է նրանցից մեկը£ :

Մյունխենի դատարանը կալանքի է դատապարտել մի խումբ թոշակառուների` պատանդ հափշտակելու և նրան ֆիզիկական խոշտան·ումների ենթարկելու մեղադրանքով (հաղորդել է Associated Press¬ը)£ Հանցա·ործներն ամուսնական 2 զույ· են` 61-79 տարեկան, ովքեր ֆինանսական ճ·նաժամի հետևանքով կորցրել են շուրջ 1,5 միլիոն դոլար£ Ձ·տելով վերադարձնել կորսված փողերը, նրանք առևան·ել են իրենց ֆինանսական խորհրդատուին` ամերիկացի Ջեյմս Էմբեռնին£ Նրանց հետ համա·ործակցել է Էմբեռնի նախկին ենթակա Վիլհելմ Դ.¬ն, որին տուժողը պարտք է եղել 690 հազար դոլար£ Դատարանում 4 թոշակառուներն էլ խոստովանել են իրենց մեղքը£ Խմբի առաջնորդը` 74-ամյա Ռոլանդ Կ.¬ն, ում տանը պահվել է պատանդը, դատապարտվել է 6-ամյա բանտային կալանքի, իսկ նրա 79-ամյա կինը` 1,5 տարվա պայմանական ազատազրկման£ 2¬րդ հանցա·ործուհուն 21 ամիս պայմանականի են դատապարտել, իսկ նրա 67-ամյա ամուսնու` Գերհարդ Ֆ.¬ի առողջությունը չի ներել` դատարան ներկայանալ£ Սրանց 60-ամյա հանցակիցն էլ ազատազրկվել է 4 տարով£ Հետաքննության տվյալներով` 2 թոշակառուները հարձակվել են իրենց խորհդատուի վրա` նրա տան մոտ և կապկպելով ու բերանը սոսնձաժապավենով փակելով, նրան խցկել են արկղի մեջ, սայլակով հասցրել մինչև մեքենան ու տեղավորել բեռնախցում£ Կան·առներից մեկում առևան·վածը փորձել է դուրս պրծնել, սակայն դաժան ծեծի է ենթարկվել` կոտրելով 2 կողոսկրերը£ Թոշակառու ծերունիներն իրենց պատանդին բռնի ուժով ստիպել են հանձնարարական ստորա·րել` ցյուրիխյան բանկի իր հաշվից 2 միլիոն եվրո փոխանցելու մասին£ Ստիպել են, բայց չեն մտածել, որ ֆիանանսական ճ·նաժամի պատճառով ամերիկացու հաշվեհամարին էլ ·ումար չկա£ Չորրորդ օրը Էմբեռնին հաջողացրել է ֆաքսով ·րություն ուղարկել բանկ` խնդրելով օ·նել իրեն£ Եվ ոստիկանությունը չի ուշացել£ :