Գուրգեն ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ. Գուլիվերը նոր երկրում կամ դիվական որոգայթներ

Կինոդրամա՞, թե՞ կինոսցենար... Կուզեի պարզաբանել, որովհետև այս հարցն առաջանում է հաճախ: Կինոդրամա-ն հեղինակիս մտահղացումն է: Կինոսցենարի մեջ կան այնպիսի տարրեր, տեխնիկական մանրամասնություններ, որոնք ընթերցողին հարկավոր չեն, խանգարում են ընթերցանությանը: Կինոսցենարը, որպես գեղարվեստական գործ, չի ընթերցվում այնպես, ինչպես, օրինակ, դրամատիկական ստեղծագործությունը: Իմ «կինոսցենարները» ես գրել եմ պիեսների ոճով, կառուցվածքով, որպեսզի դրանք ընթերցվեն որպես գեղարվեստական ստեղծագործություն:
 
Կինո-դրամա. այսինքն` դրամատիկական ժանրի սկզբունքով կինոյի համար գրված ստեղծագործություն: Գեղարվեստական երկ, որի հիման վրա կարելի է գրել սցենար:
 
Այն համոզմանն եմ, որ եթե որևէ բան նախատեսված է կարդալու համար, ուրեմն առաջին հերթին պետք է նկատի ունենալ ընթերցողին:
 
 
 
Գործող անձինք 
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ                
ԱՐՄԱՆԴՈ
ԹԱԳԱՎՈՐ
ՎԵՐԳՈ
ՄԱՐԹԱ
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ
ՆԱԶԻՐ
ՎԵԶԻՐ
ԽԵՂԿԱՏԱԿ
ՊԱԼԱՏԱԿԱՆՆԵՐ
ՈՍՏԻԿԱՆՆԵՐ
ՍԱՆՈ
ԳԶԻՐ
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ
ԽՈՍԵ
ԳՅՈՒՂԱՑԻՆԵՐ
ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐ
ԵՎ ԱՅԼՔ
 
 
Անտառում հանգստանում է արքայական մի շքախումբ: Զենքերը, հագուստներն ու սպանված կենդանիները հուշում են, որ շքախումբը  վերադառնում է որսից: Թագավորը նստած է գորգի վրա՝ կռթնած բարձին: Նույն գորգի վրա տեղ են զբաղեցրել այլ իշխանավորներ: Մյուսները նստած են նրանցից հեռու՝ տարբեր կողմերում:
 
Օբյեկտիվը մոտենում է երկու համհարզի՝ Աբելին և Գնդոյին:
 
ԳՆԴՈ- Լսիր, Աբե՛լ, քեզ պիտի ասեմ մի սոսկալի ճշմարտություն: (Աբելը զարմացած նայում է նրան): Ինձ թվում է, որ... թագավորը վախկոտ է: (Աբելը նայում է նրան՝ ինչպես կնայեր մի խելագարի): Մենք նրա արարքները քաջություն ենք համարում, այնինչ այդ ամենը նա անում է իրենից անկախ, վախից: Մենք՝ բոլորս, կախարդված ենք: Այդպես խաբվել են յոթ հսկաները, յոթ արքաները և... աշխարհի կեսը: Բա՛, տեսնո՞ւմ ես՝ ուր կարող է մարդուն հասցնել բախտը:
ԱԲԵԼ- Գիտե՞ս, Գնդո՛, ճիշտ կլինի, որ այդ կասկածների մասին դու ասես հեքիմին:
ԳՆԴՈ- Գժվե՞լ ես: Ի՞նչ պիտի անի հեքիմը: 
ԱԲԵԼ- Ասում են՝ նա այնպիսի դեղեր է սարքում, որոնք ամեն հիվանդություն բուժում են:
ԳՆԴՈ- Վա՞խն էլ:
ԱԲԵԼ- Նաև՝ վախը, բայց նա քեզ դեղ կտա խելագարության համար... 
 
Պատկերը փոխվում է: Ծովափ: Ալիքներն ափ են նետել խորտակված նավի խլյակներ՝ կայմ, առագաստ, արկղեր... Ավազների մեջ նստած են երկու նավաբեկյալներ՝ Գուլիվերն ու Արմանդոն:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Իմ բոլոր ճանապարհորդությունները նույն վախճանն են ունենում: Ո՞վ գիտի, թե բախտի քմահաճությամբ ինչ երկիր ենք ընկել հիմա:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Կարծես թե արտասովոր ոչինչ դեռ չկա, մի՛ստր Գուլիվեր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դե՛ռ չկա: Բայց ես չգիտեմ՝ մարդ տեսնելու համար վերև՞ նայեմ, թե՞ ներքև:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ուզում ես ասել՝ չգիտես՝ հսկաներ փնտրես, թե լիլիպուտնե՞ր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այո՛, Արմանդո: Թեև չի բացառվում, որ այստեղի բանական արարածները լինեն ավելի արտասովոր: (Հեռադիտակով նայում է): 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ կա հեռվում, սըր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Առայժմ՝ ոչինչ, բայց... (Զգացվում է, որ տեսել է տարօրինակ ինչ-որ բան):
ԱՐՄԱՆԴՈ-  Բայց ի՞նչ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Տեսնում եմ մի երկոտանի... Եվ այնպիսին, որի նմանը չէի սպասում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Նա հրե՞շ է:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դժվար թե: 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Հրեշտա՞կ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նման չէ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Պոչավո՞ր է, թե՞ կոտոշավոր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ճիշտ ու ճիշտ նման է մեզ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իսկ չափե՞րը, սըր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Մի րոպե, Արմանդո՛, մի րոպե... Ուրեմն, նա մեզնից հեռու է մոտավորապես մեկ մղոն և... (Մտքում հաշվարկներ է անում): Ասում էի, չէ՞, որ հաճախ կատարվում է այն, ինչ մտքովդ չի էլ անցնում: Նա ճիշտ ու ճիշտ մեր չափ է:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինչո՞ւ, ուրեմն, չենք շտապում նրա մոտ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Մի՞թե չես համոզվել, Արմանդո՛, որ մեզ նմանները կարող են լինել ավելի վտանգավոր:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Բայց այստեղ անվերջ հո չե՞նք նստի:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նստելը՝ չենք նստի, բայց պիտի լինենք զգույշ:  
 
Աբելը, որ դեռ նստած է ծառի տակ, նայում է նիրհած արքային և հիշում նրա մղած մարտերը: Ահա, արքան առաջնորդում է բանակը... Կատաղի պայքարի մեջ է... Հերոսաբար աջ ու ձախ զարկում է... Այլ հուշ. արքան մենամարտում է հսկայի հետ: Նժույգներով սրընթաց հարձակվում են մեկմեկու վրա: Արքան ուժգին հարվածով ախոյանին գցում է…
 
Թագավորի ականջի տակ տզզում է մի մեծ ճանճ: Նա քնի մեջ անհանգիստ շարժվում է: Ճանճը նստում է դեմքին ու խայթում: Արքան վեր է թռչում: Աբելը տարակուսած, նայում է նրան, ապա Գնդոյին...
 
Գուլիվեր և Արմանդո: Զրուցում են քայլելով:
 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ասում ես, թե մեզ նմանները կարող են լինել ավելի վտանգավո՞ր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ոչ միայն՝ վտանգավոր, այլև՝ տարօրինակ: (Մոտենում են հեռվից տեսած մարդուն, որը ծառ է կտրում: Գուլիվերը դիմում է նրան): Մի՛ստր, չե՞ս ասի՝ ինչ երկիր է սա: 
ՓԱՅՏԱՀԱՏ- Սա շատ սովորական երկիր է, պարո՛ն:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Իսկ ի՞նչ վարք ու բարք ունեն տեղի մարդիկ:
ՓԱՅՏԱՀԱՏ- Տարօրինակ ոչինչ չունեն: Առավոտյան արթնանում են, ցերեկը՝ աշխատում, գիշերը՝ քնում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իսկ մոտերքում կա՞ որևէ պանդոկ, որ մենք էլ հանգստանանք:
ՓԱՅՏԱՀԱՏ- Պանդոկ՝ չէ, բայց դղյակ կա: Գնացեք, ահա՛, այս ճանապարհով:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Շնորհակալություն, մի՛ստր: 
 
Թագավորի շքախումբը վերադառնում է պալատ: Աբելը, մտքերի մեջ ընկած, մոտենում է մի իշխանավորի:
 
ԱԲԵԼ- Ավո՛, քեզ պիտի ասեմ մի սոսկալի ճշմարտություն: (Ավոն զարմացած նայում է նրան): Ինձ թվում է, որ թագավորը... վախկոտ է: Նա ինչ անում է, անում է վախից: Ինքս տեսա, թե քիչ առաջ ինչպես սարսափահար եղավ ճանճից: Մենք կախարդված ենք: 
ԱՎՈ- Դու հեքիմի մոտ հո չե՞ս եղել, Աբել:
ԱԲԵԼ- Գժվե՞լ ես: Ի՞նչ կապ ունի հեքիմը:
ԱՎՈ- Ասում են՝ նա այնպիսի դեղեր ունի, որ ում ասես, կարող է խելագարեցնել...
 
Գուլիվերը և Արմանդոն՝ մի խարխուլ շինության առաջ:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Եթե փայտահատը չի խաբել, ուրեմն սա դղյակ է: (Դուռը բացվում է, և դուրս են գալիս երկու տգեղ պառավ: Գուլիվերը դիմում է նրանցից մեկին): Միսս, մենք օտարական ենք և ուզում ենք իմանալ՝ սա պանդո՞կ է, թե՞... (Խոսքը թողնում է կիսատ, որովհետև պառավները, արհամարհական հայացք նետելով, հեռանում են): Ի՞նչ է սա նշանակում, Արմանդո՛:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ավելին, քան դու, ես ոչինչ չհասկացա, բայց ծարավն ու քաղցն ինձ ստիպում են ներս մտնել: (Գուլիվերն ուզում է դարպասը թակել, բայց նույն պահին այն բացվում է, և դռան առաջ կանգնած պանդոկապանը դիմում է նրանց):
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Համեցե՛ք, պարոննե՛ր, համեցե՛ք: Ես այս դղյակի տերն եմ և պատիվ ունեմ իմ հարկի տակ ընդունել ձեզ նման արի թափառական ասպետների: (Գուլիվերն ու Արմանդոն զարմացած նայում են իրար: Պանդոկապանը դիմում է Գուլիվերին): Այս քաջը քո զինակի՞ցն է, թե՞ զինակիրը, ասպե՛տ: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ ես ասում, սըր: Ի՞նչ թափառական ասպետ, ի՞նչ զինակիր: Մենք...
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Դե՛, դե՛, համեստության կարիք չկա: Մենք քեզ հեռվից էլ ճանաչեցինք: Եթե դու ինչ-որ արկածի ժամանակ կորցրել ես նժույգդ ու զենքերդ, դա չի նշանակում, թե այլևս ասպետ չես: Պատիվ արեք մեզ, պարոննե՛ր. գոնե մի գիշեր հանգստացեք մեր դղյակում: (Գուլիվերն ու Արմանդոն, ոչինչ չհասկանալով, ներս են մտնում):  
 
Արքունիքում: Մի պալատական՝ մյուսին (շշուկով).
- Լսե՞լ ես, ասում են, թե թագավորը...
Այդ պալատականը՝ ուրիշի.
- Լսե՞լ ես, ասում են...
Մեկ ուրիշը.
- Լսե՞լ ես...
Շշուկներ՝ նույնիսկ դատարկ սենյակներում.
- Ասում են...
- Լսե՞լ ես...
- Թագավորը...
- Ասում են...
 
Արքան՝ գահի վրա: Նազիրը զեկուցում է:
 
ՆԱԶԻՐ- Տե՛ր իմ, Արգավանում սով է սկսվել: Ժողովուրդը կարիքի մեջ է:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ինչո՞ւ եք հապա մինչ այժմ լռել: Հորերը բացեք և կարիքավոր բոլոր ծխերին ցորեն բաժանենք: Առանց վճարի: 
ՆԱԶԻՐ- Կլինի, տե՛ր իմ: (Թագավորն սպասում է, որ նազիրը շարունակի): Արքան թող ների. շատերն ասում են՝ բարձիթողի ենք արել արվեստը. կեղծ մշակույթն է իբր ամենուր տարփողվում հիմա: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ ճիշտ են ասում: Հրապարակեք, որ արքան սահմանում է մրցանակ բարձրարժեք բոլոր գործերի համար: Որ այսուհետև կխրախուսվի ամեն մի տաղանդ: 
ՆԱԶԻՐ- Կլինի, արքա՛: Ասում են նաև, որ մի առյուծ է հայտնվել անտառի ճամփին:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այդ ճամփան փակեք, մինչև առյուծի հարցը կլուծենք:
 
Պանդոկում: Գուլիվերը և Արմանդոն ընթրում են «դղյակի» տիրոջ հետ:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Կուզեինք իմանալ նաև, թե ինչ դղյակ է սա:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Սա մեր գավառի լավագույն դղյակներից է, Դո՛ն Գուլիվեր: Այստեղ գիշերել են քեզ նման բազում թափառական ասպետներ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Թույլ տվեք հարցնելը, մի՛ստր, ովքե՞ր էին այն պառավները, որոնք քիչ առաջ այստեղից գնացին: 
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- (Զարմացած) Պառավնե՞րը... Դու երևի նկատի ունես այն կույսերի՞ն, որոնք բոլորին խելքահան են անում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իրավն ասած՝ ես չգիտեմ՝ կույս են, թե ոչ, սակայն դժվար թե որևէ մեկին անեն խելքահան: 
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Ի՜նչ ես ասում, զինակի՛ր: Կարծում եմ՝ քո տեր Դոն Գուլիվերն էլ կհաստատի, որ դուք հանդիպել եք դիցուհիների:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Արմանդոյին աչքով անելով) Մի՛ նեղացիր, սըր: Գեղեցկությունը երբեմն այնպես է կախարդում իմ զինակրին, որ նա իրականությունը տեսնում է շրջված: (Շնչակտուր ներս է մտնում սպասավորը և դիմում պանդոկապանին):
ՍՊԱՍԱՎՈՐ- Պարո՛ն... Պարո՛ն... Հսկաները... Հսկաները  դուռը կոտրում են:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Անակնկալի եկած) Էլի՞  հսկաներ:  
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Այն էլ՝ ինչպիսի՜: Մենք նրանց պահում ենք շղթայած, բայց այնքան ուժեղ են, որ քիչ է մնում դուռը փչելով կոտրեն:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՛, հսկաներից ես կարծես պրծում չունեմ:  
ԱՐՄԱՆԴՈ- Մի՛ստր, դու նրանց հետ լեզու գտնել կարողանում ես: Գուցե...
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Ո՛չ, ո՛չ: Ի՞նչ ես ասում: Հարկ չկա, որ իմ հյուրը կյանքը վտանգի: Մենք դուռը կամրացնենք, և նրանք քիչ հետո կհանդարտվեն: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Ինչ-որ բան կռահելով) Սըր, իսկ ի՞նչ չափի հսկաներ են նրանք:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Աներևակայելի չափի: Ծանրությունից թաղվել են հողի մեջ, ու երևում են միայն գլուխները:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Կարո՞ղ եմ ես նրանց տեսնել:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Ի՜նչ ես ասում: Հանկարծ ու շղթաները...
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Էլ ո՞ր օրվա ասպետն եմ հապա: Տվեք ինձ լապտեր ու սուր: 
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- (Սպասավորին՝ վախեցած) Լապտեր ու սուր բեր, Վի՛ն: (Սպասավորը սնդուկից հանում է մի սուր, աշտանակից վերցնում լապտերներից մեկը և տալիս Գուլիվերին):
ՎԻՆ- Խնդրեմ, Դոն Գուլիվեր: Միայն թե զգույշ՝ չփախչեն: 
 
Դուրս են գալիս բակ: Ուժեղ քամի է:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ո՞ւր են, որտե՞ղ են հսկաները:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- (Ցույց է տալիս նկուղի խարխուլ դուռը, որը քամուց ցնցվում է):  Այնտեղ են, այնտեղ, ասպե՛տ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դու մնա այստեղ, մենք հիմա... 
 
Գուլիվերն ու Արմանդոն մոտենում են դռանը և կողպեքը բացում: Պանդոկապանը քարացած սպասում է...
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Ներսում արտասովոր ոչինչ չտեսնելով) Ո՞ւր են, քո կարծիքով, հսկաները, Արմանդո՛:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Աստված գիտի, սըր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Չլինի՞ նորից ընկա լիլիպուտների երկիր: 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ոչինչ չեմ հասկանում: Ինձ թվում է՝ մենք հիմա այնպիսի երկրում ենք, որտեղ մարդիկ պիտի քայլեին գլխիվայր, բայց չգիտես ինչու... (Լսվում է պանդոկապանի վախեցած ձայնը):
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Ինչո՞ւ լռեցիք, ասպե՛տ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Հսկաները մտել են մկան ծակը, և նրանց չենք գտնում, սըր: Լավ կլինի, եթե օգնես: 
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Դրանք գլուխները թախտին են դնում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Քիթս կկտրեմ, եթե հսկաներն այս տիկերը չեն: (Բարձրաձայն) Գլուխները ոչխարի չա՞փ են:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Այո՛, այո՛, ոչխարի չափ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ անեմ, սըր. գլուխները կտրե՞մ:
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Մեզ փրկած կլինես:
 
Գուլիվերը սրով զարկում և տիկերը պատռում է: «Հսկաների» «արյունը» հորդում է հեղեղի պես...
 
Պատկերը փոխվում է: Թագավոր և սենեկապետ:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ես վաղուց մենակ չեմ շրջել, սենեկապե՛տ: Չգիտեմ՝ ինչ է երկրում կատարվում: Ուզում եմ վաղը միայնակ շրջել, ամեն բան անձամբ տեսնել ու լսել: Ասա, թող չարչու շորեր ինձ բերեն: 
 
Թագավորը չարչու շորեր հագած, կերպարանափոխված, շրջում է ինչ-որ քաղաքում:
 
ՉԱՐՉԻ- Ոսկու պես խո՜ւնկ, մոմ ու կերո՜ն, անգին քա՜ր: Ոսկու պես խո՜ւնկ, մոմ ու կերո՜ն, անգին քա՜ր: Ոսկու պես խո՜ւնկ...
ՄԻ ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Մեզ քո անգին քարն է պակաս ու կերոնը, չարչի՛:
ՉԱՐՉԻ- Ինչո՞ւ, եղբայր: Ձեր ի՞նչն է վատ:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Իսկ ի՞նչն է լավ: Մի կոտ գարին արդեն արժի մի կոտ ոսկի:
ՉԱՐՉԻ- Ի՜նչ ես ասում: Ես իմ աչքով, եղբա՛յր, տեսա, որ մեր արքան, նրան մատաղ, հենց այս գիշեր երեսուն սայլ ցորեն ղրկեց ձեր քաղաք: 
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Ղրկե՜ց... Գիտենք: Այդքան սայլից մեկը, ասա, տեղ հասա՞վ: 
ՉԱՐՉԻ- Վա՜հ: Այդքանը ի՞նչ եղավ:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Է՜, միամիտ փերեզակ: Էդ հարցը տուր նազիրին ու վեզիրին, գավառապետ Գռփոյին, քաղաքապետ Ցմփորին:
ՉԱՐՉԻ- Ուրեմն ձեզ չհասա՞վ:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Ո՞նց չէ, հասավ. ամեն մեկիս՝ մի քացի:
ՉԱՐՉԻ- Է՜, բարեկամ, հավատալու բան չասիր...
 
Պանդոկում: Պանդոկապանը երախտագիտություն է հայտնում Գուլիվերին: Հավաքված է ոչ մեծ բազմություն:
 
ՊԱՆԴՈԿԱՊԱՆ- Ո՜վ, քաջարի՛ ասպետ, մենք մինչ ի մահ երախտապարտ ենք քեզ: Մեզանից, որպես ընծա, խնդրում ենք ընդունել այս նժույգները, զենք ու զրահը, որոնք վայել են իսկական ասպետների:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Փորձում է հրաժարվել): Ի՜նչ ես ասում, սըր, ի՜նչ ես ասում:
 
Ներկաները բղավում են.
- Կեցցե՛ ասպետը:
- Կեցցե՛ ասպետը: 
 
Գուլիվերը և Արմանդոն, տեսնելով, որ հնարավոր չէ հրաժարվել, վերցնում են զենքերը և հեծնում նժույգները:
 
Պատկերը կրկին փոխվում է: «Չարչին» գնում է ճանապարհով: Նրա հետևից հասնում են երկու հեծյալ ոստիկան:  
 
ՈՍՏԻԿԱՆՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Է՛յ, չարչի՛, ունեցածդ տուր և պատրաստվիր գլխատվելու:
ՉԱՐՉԻ- Գլխատվելո՞ւ: Ինչո՞ւ:
ՆՈՒՅՆ ՈՍՏԻԿԱՆԸ- Որովհետև չես կատարել թագավորի հրամանը: 
ՉԱՐՉԻ- Ի՞նչ հրաման:
ՆՈՒՅՆ ՈՍՏԻԿԱՆԸ- Այս ճանապարհով արգելված է անցնել:
ՉԱՐՉԻ- Բայց թագավորն այդպես է հրամայել անցորդների կյանքը փրկելու համար:
ՄՅՈՒՍ ՈՍՏԻԿԱՆԸ- Թագավորի հրամանը մենք չենք քննարկում: Հրամայված է և վերջ: Չկատարողը պիտի պատժվի:
ՉԱՐՉԻ- Վա՜հ: Բայց ինչո՞ւ այդ մասին ճանապարհի սկզբում չասացիք:
ԱՌԱՋԻՆ ՈՍՏԻԿԱՆ- Ինչպես երևում է, դու շատ խելացի բթամիտ ես, չարչի՛: Որովհետև քո կյանքը գին ունի:
ՉԱՐՉԻ- (Հասկանալով, թե ինչ է ակնարկում) Եվ որքա՞ն:
ԵՐԿՐՈՐԴ ՈՍՏԻԿԱՆ- Այդ քրջոտ շորերից բացի՝ մնացած ամբողջը:
ՉԱՐՉԻ- Բայց սա նշանակում է կողոպտել: (Երկրորդ ոստիկանի կողմը նետում է քսակ):
ԱՌԱՋԻՆ ՈՍՏԻԿԱՆ- Շնորհակալ եղիր, որ քեզ առյուծի կեր չենք դարձնում: (Ոստիկանները հեռանում են): 
 
Գուլիվեր և Արմանդո: Նույն ճանապարհին:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Կատակով) Արմանդո՛, պանդոկապանը մեր ուսերին ծանր բեռ դրեց: Ինձ կարգեց ասպետ, և ես հիմա պարտավոր եմ հսկաների ու հրեշների հետ կռվել, արկածներ փնտրել ու պաշտպանել ամեն թշվառականի: (Երևում է «չարչին»)
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ահա և այդպիսի մի թշվառական:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Պարզվում է, որ այս երկրում արտաքինը խաբուսիկ է: Չեմ զարմանա, եթե սա էլ ասի, թե ինքը թագավոր է:
ՉԱՐՉԻ- Բարի՛ մարդիկ, օգնեք ինձ: Հասցրեք քաղաք, և ես ձեզ կհատուցեմ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Աղքատ փերեզակ, ի՞նչ ունես դու, որ հատուցես ինձ պես (կատակով) թափառական ասպետին: 
ՉԱՐՉԻ- Եթե համոզվեմ, որ ազնիվ ասպետներ եք, ես ձեզ... իմ նազիրն ու վեզիրը կդարձնեմ: (Գուլիվերն ու Արմանդոն ծիծաղում են): Չե՞ք հավատում: Ա՜խ, ես չասի, որ...  
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ:
ՉԱՐՉԻ- Այս երկրի թագավորն եմ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դե, եթե թագավոր ես, ցատկիր գավակին: («Չարչին» ցատկում, նստում է ձիու վրա: Գուլիվերը նժույգին մտրակում է ու շարժվում):
 
Թագավորանիստ քաղաքի մուտքի մոտ: Հավաքված է ժողովուրդ:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այն ի՞նչ ամբոխ է, Արմանդո՛: Չլինի՞ դիմավորում են արքային: 
 
«Չարչին» հետաքրքրությամբ նայում է: Հասնում են ամբոխին: Մի պաշտոնյա մոտենում է Գուլիվերին: «Չարչին» ձիուց իջնում է և ուշադրությամբ հետևում:
 
ՊԱՇՏՈՆՅԱ– Ո՜վ, ազնվագույն թափառական ասպետ  Գուլիվեր, ուրախ ենք անչափ, որ մեզ պատվել ես քո այցելությամբ: Մեր դռները միշտ բաց են քո առաջ:
 
Գուլիվերի առջև անմիջապես գորգ են փռում, որի վրայով նա հանդիսավորությամբ անցնում է: Երկու կողմերից նետում են ծաղիկներ: 
 
ՉԱՐՉԻ- (Դիմում է մի պատահական մարդու): Բարեկա՛մ, ինչո՞ւ են այս ասպետին դիմավորում այնպես, ինչպես չեն դիմավորում նույնիսկ թագավորին:
ԱՅԴ ՄԱՐԴԸ- Որովհետև այս ասպետն ավելի արժանավոր է, քան մեր վախկոտ թագավորը:
ՉԱՐՉԻ- (Լսածին չհավատալով) Քան ո՞վ: 
ՆՈՒՅՆ ՄԱՐԴԸ- Մեր վախկոտ թագավորը:
ՉԱՐՉԻ- (Կարծելով, թե սխալ է լսում) Բարեկա՛մ, ես վատ եմ լսում: 
ՆՈՒՅՆ ՄԱՐԴԸ- (Ավելի բարձր, նրա ականջին) Քան մեր վախկոտ թագավորը:
ՉԱՐՉԻ- Վախկո՞տ: Բայց մի՞թե նա՛ չհաղթեց յոթ հսկաներին, յոթ արքաներին:
ՆՈՒՅՆ ՄԱՐԴԸ- Է՜, չարչի: Մենք խաբված ենք եղել, կախարդված: Այդ ամենը նա արել է վախից, իսկ մենք քաջություն ենք կարծել: Իրականում նա նույնիսկ ճանճից է վախենում:
ՉԱՐՉԻ- Ի՜նչ… Ո՞վ է դա ասել:
ՆՈՒՅՆ ՄԱՐԴԸ- Արդեն ամբողջ քաղաքն է խոսում:
 
Գուլիվերի պատվին կազմակերպված հանդիսությունը շարունակվում է թատերասրահում: Գուլիվերը և Արմանդոն նստած են կողք կողքի:
 
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ- Ինչպես գիտեք, վերջերս դժգոհում են, թե իսկական արժեքների փոխարեն գնահատվում են կեղծ արժեքները: Իսկական արվեստը խրախուսելու համար թագավորն արձակել է հրաման, և այսուհետև մրցանակներ կստանան բոլոր նրանք, ովքեր կստեղծեն բարձրարժեք գործեր: «Ո՛չ՝ կեղծ արվեստին». այս նշանաբանով կշարունակվի մեր հանդեսը, և թագավորի մրցանակին կարժանանան նրանք, ովքեր բարձր արվեստով կգովերգեն մեր դիցուհիներին: (Վարագույրը բարձրանում է, և, իրար կողք նստած, երևում են պանդոկից դուրս եկած պառավները): Այդ պատվին առաջինն արժանանում է բանաստեղծ Քանքարունին: Խնդրեմ, պարո՛ն բանաստեղծ:
 
Քանքարունին մոտենում է «դիցուհիներին», արտիստաբար ներշնչվում ու արտասանում.
 
Դիցուհիներ, օ՜, դիցուհիներ:
Ա՜խ, ա՜խ, ա՜խ, դիցուհիներ:
Ե՛վ, և՛, և՛ դիցուհիներ:
Նե՛ր, նե՛ր, նե՛ր... դիցուհինե՜ր: 
 
(Ծափերի որոտից դահլիճը թնդում է):
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ- Այժմ գովերգելու պատիվը տրվում է մյուս բանաստեղծին:
 
Բեմ է բարձրանում մեկ ուրիշը և արտասանում՝ առանց պառավների կողմը նայելու.
 
Աշխարհը երբ շուռ է գալիս,
Պառավները դառնում են կույս,
Ժանգը՝ ոսկի, քծնանքը՝ տաղ,
Իմաստունը՝ խեղճ խեղկատակ:
 
Լսվում են սուլոցներ: Ոմանք ձվերով խփում են:
 
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ- Հանգի՛ստ, հանգի՛ստ, պարոններ: Այժմ հանձնաժողովը թող հրապարակի, թե ո՛վ է արժանանում մրցանակին: (Հանձնաժողովի անդամներից մեկը բարձրանում է բեմ): 
ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ ԱՆԴԱՄ- Մենք որոշեցինք, տիկնա՛յք և պարոնա՛յք, որ թագավորի մրցանակը պետք է տրվի... բանաստեղծ Քանքարունո՜ւն: (Բուռն ծափեր): Եվ այս ծափերն էլ հավաստում են, որ հանձնաժողովը չի սխալվել: Ո՛չ՝ կեղծ արվեստին, ո՛չ՝ կեղծ արժեքներին:
 
Պատկերը փոխվում է: Թագավորը մռայլ ու մտախոհ նստած է գահին: Ծափ է զարկում: Գալիս է սենեկապետը:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Կանչի՛ր խորհրդականին: (Սենեկապետը դուրս է գալիս: Արքան գահից իջնում է և անհանգիստ քայլում: Գալիս է խորհրդականը): Ի՞նչ պետք է անել, Արմա՛: Աշխարհը կարծես թե շրջվել է:
ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆ- Տե՛ր իմ, դու նախ պիտի վերականգնես անհեթեթորեն սասանված քո հեղինակությունը:  
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ես ուզում եմ այսօր իսկ իշխանավորների կեսին նետել զնդան:
ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆ- Խորհուրդ չեմ տա: Լավ կլինի, եթե տերն իմ դա անի այն ժամանակ, երբ կրկին կվայելի ժողովրդի վստահությունը:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Իսկ ինչո՞ւ այսպես եղավ, Արմա՛:
ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆ- Տե՛ր իմ, ի սկզբանե ինչ-որ մի բան եղել է սխալ:  
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ է խորհուրդդ:
ԽՈՐՀՐԴԱԿԱՆ- Ճիշտ կլինի, եթե արքան ասպետի պես կրկին դուրս գա մենամարտի և հաստատի, որ ինքն անօրինակ քաջ է: (Թագավորը լռում է, խորհում): 
 
Թատերասրահում: Բեմում՝ աթոռներին, նստած է երկու տղամարդ:
 
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ- Այժմ ես կներկայացնեմ այն քաջին, որը տասնյակ նետաձիգների մեջ ճանաչվեց լավագույնը: Մրցությունը դաժան էր, բայց ասպետ Գվինը հաղթեց:
 
Հանդիսատեսները ծափահարում են: Գվինը կանգնում է, ձեռքը դնում սրտին և թեթևակի խոնարհվում: Հանդիսավարը, որպես մրցանակ, նրան տալիս է ոսկե սլաք: Գվինը սլաքը վերցնում է և... խարխափելով իջնում բեմից:
 
ՀԱՆԴԻՍԱՎԱՐ- Արքայի մունետիկը դառնալու պատվին արժանացել է Սոլ Բարիտոնը: Բյուր էին մրցողները, բայց հաղթողն է մեկը: (Բարիտոնին) 
Հրապարակիր, խնդրեմ, պարո՛ն Բարիտոն, մեր վերջին ազդը:
 
Պատկերը փոխվում է: Մունետիկը կոկորդից հազիվ դուրս եկող ձայնով փողոցում բղավում է. 
 
- Լսեցե՜ք, լսեցե՜ք... Վա՜ղը ասպալեզո՜ւմ մենամալտի կմտնի ալքա՜ն, ալքա՜ն: Վա՜ղը ասպալեզո՜ւմ մենամալտի կմտնի ալքա՜ն:
 
Գուլիվերն ու Արմանդոն, որ ժպտալով լսում են մունետիկին, նկատում են հավաքված բազմություն: Մոտենում են:
 
ԱՐՄԱՆԴՈ- (Դիմում է մի կնոջ):  Այստեղ ներկայացո՞ւմ է լինելու:
ԿԻՆ- Ի՞նչ ես ասում: Սա դատարան է: Այստեղ դատ է լինում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինձ թվում է, որ այս դատը երգիծական ներկայացումներից պակաս հետաքրքիր  չի լինի: (Մտնում են ներս, նստում):
ԴԱՏԱՎՈՐ- Քաղաքապետի թիկնապահ հարգարժան պարոն Անմեղիկը մեղադրվում է քաղաքացի Մեղսավորին սպանելու համար: Պարո՛ն վկա, խնդրում եմ՝ ասեք, թե ինչ եք տեսել դեպքի վայրում:
ՎԿԱ- Երբ քաղաքապետը թիկնապահների հետ ներս մտավ, Մեղսավորը նրան հեգնանքով բարևեց: Թիկնապահ Անմեղիկը մոտեցավ Մեղսավորին, քարշ տվեց նկուղ և այնքան ծեծեց, մինչև նա մեռավ:
ԴԱՏԱՎՈՐ- Քեզանից բացի՝ որևէ մեկը կա՞ր գինետանը:
ՎԿԱ- Գինետունը լեփ-լեցուն էր: Այդ ամենը տեսան շատերը: 
ԴԱՏԱՎՈՐ- Հետո՞: 
ՎԿԱ- Հետո՝ ոչինչ: Անմեղիկը գնաց ձեռքերը լվալուց հետո, մյուսները՝ գինի խմելուց:
ԴԱՏԱՎՈՐ- Լսենք մյուս վկային: (Մինչ վերջինս կխոսի, ներս է մտնում զարհուրելի արտաքինով ինչ-որ մեկը և առաջին վկային կանչում դուրս):
ԵՐԿՐՈՐԴ ՎԿԱ- Երբ քաղաքապետը թիկնապահների հետ ներս մտավ, Մեղսավոր կոչեցյալը նրան հայհոյեց, հարձակվեց թիկնապահների վրա, բոլորին քարշ տվեց նկուղ, գազանաբար ծեծեց, իսկ հետո... ընկավ ու մեռավ:
ԴԱՏԱՎՈՐ- (Դիմում է առաջին վկային, որն արդեն այլայլված  վերադառնում է): Պարո՛ն վկա, Դուք պնդո՞ւմ եք, որ Ձեր պատմածը ճշմարտություն է:
ՎԿԱ- (Կարկամած) Ճշմարիտն ասած, պարո՛ն դատավոր, չէր երևում, թե ով է ծեծում: Ես միայն տեսա, որ Մեղսավորը հարձակվեց թիկնապահների վրա:
ԴԱՏԱՎՈՐ- Պարզ է: Դատարանը գնում է խորհրդակցության: (Դատավորները  գնում են):
ԱՐՄԱՆԴՈ- Քո կարծիքով, ի՞նչ կորոշվի, մի՛ստր: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այստեղ դատական ամեն որոշում կայացված է լինում ի սկզբանե: (Դատավորները վերադառնում են: Գլխավոր դատավորը հրապարակում է որոշումը):
ԴԱՏԱՎՈՐ- Սույն գործի վերաբերյալ դատարանը որոշեց. քաղաքացի Մեղսավորին ճանաչել մեղավոր և, որպես պատիժ, դիակը հրկիզել: Տուժող Անմեղիկը քանի որ գործել է հերոսաբար, ուստի դիմել քաղաքապետին՝ պարգևատրելու առաջարկով: 
 
Նոր պատկեր: Սենյակ: Նստած են երեք իշխանավորներ:
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Պարո՛ն գավառապետ, Մորուտի գյուղապետի պաշտոնն զբաղեցնելու համար առաջարկում եմ իշխան Զորիկի թեկնածությունը:
ԳԱՎԱՌԱՊԵՏ- Ինչո՞ւ հենց նրա:
ՆՈՒՅՆ ՊԱՇՏՈՆՅԱՆ- Որովհետև համարձակ է, բանիմաց ու խելացի: (Գավառապետը նայում է մյուս պաշտոնյային): 
ԱՅԴ ՊԱՇՏՈՆՅԱՆ- Ես առաջարկում եմ Ծառուտ գյուղի Վերգոյի թեկնածությունը... Որովհետև աներևակայելի վախկոտ է և հլու-հնազանդ:
ԳԱՎԱՌԱՊԵՏ- Հետաքրքիր էր...
 
Ծառուտ գյուղը: Մի կին՝ Մարթան, թակում է խրճիթի դուռը: Այն բացում է նրա ամուսինը՝ Վերգոն:
 
ՄԱՐԹԱ- Ի՜նչ ես օր-ցերեկով մկան ծակը մտել, ա՛յ մարդ: 
ՎԵՐԳՈ- Գել ու գազանի աշխարհ է, ա՛յ կնիկ:
ՄԱՐԹԱ- Վայ գել ու գազանը քեզ տանեն, պրծնեմ, հա՜: Մա՞րդ էլ էսքան վախկոտ կըլնի:
ՎԵՐԳՈ- Ի՞նչ վախ, այ շաշ: Մարդ զգո՜ւյշ պտի ըլնի, զգո՜ւյշ: 
ՄԱՐԹԱ- Զգո՜ւյշ պտի ըլնի: Օր չկա, որ մի փորձանքի չգաս: Է՞դ է քու զզույշը:
ՎԵՐԳՈ-  Զգուշությունը քիչ է: Բախտ էլ պտի ըլնի, բա՜խտ:
ՄԱՐԹԱ- Բախտ-մախտ չգիտեմ: Էլ ո՛չ ալյուր ունենք, ո՛չ փետ: Եզները կլծես, կացինը կառնես ու մինչև մի սել ցախ չբերես, տուն չգաս:
ՎԵՐԳՈ- Է՜, դե ասա՝ ղըրկմ ես, որ մի յանով ըլնեմ էլի: 
 
Պատուհանի գոգին խաղացող կատուն ցած է գցում մի ափսե: Չխկոցից Վերգոն վեր է թռչում ու, ձեռքը սրտին դրած, նվաղում: Նույն պահին դուռը թակում են: Մարթան գնում է բացելու, իսկ Վերգոն սարսափած հետևում է: Ներս է մտնում մի պաշտոնյա և դիմում նրան:
 
ՊԱՇՏՈՆՅԱ- Ներեցե՛ք, պարոն, անհանգստացնելու համար: Գավառապետ Սանոն հրամայել է՝ Ձեզ ուղեկցել իր մոտ: (Վերգոյի ծնկները վախից ծալվում են): 
 
Քաղաքի փողոցում: Գուլիվերը և Արմանդո: Երևում է մի մարդ, որն իրեն մտրակելով՝ կրկնում է. «Վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ»:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Մի անցորդի) Ո՞վ է այս մարդը, սըր:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Սա մի շատ տարօրինակ մարդ է:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ-  Տեսնում եմ, որ ինչ-որ բան այն չէ:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Չի կարողանում ստել:
ԱՐՄԱՆԴՈ- (Զարմացած) Ընդհանրապե՞ս:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Ընդհանրապես:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Եվ ա՞յդ մեղքի համար է իրեն մտրակում:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Այո՛, այդ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Բայց մի՞թե դա մեղք է:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Եթե իմանայիր, թե ինչ դժբախտությունների պատճառ է դարձել նրա այդ հիվանդությունը, այդպիսի հարց չէիր տա: Նրա պատճառով ճակատագրեր են խեղվել, ընտանիքներ քայքայվել. ընկերները դարձել են թշնամիներ, եղբայրներն ուրացել են իրար: Ո՞ր մեկը ասեմ: (Մի քանի հոգի մոտենում է տարօրինակ մարդուն):
ՄԻ ԿԻՆ- Մեր տան ջադուն քեզ չէր տեսել և աղոթում էր մոտդ կանգնած: Ի՞նչ էր ասում, Խոսե՛:
ԽՈՍԵ- Երանի ականջներս խլանան, ու ոչինչ չլսեմ: Երանի աչքերս կուրանան, ու ոչինչ չտեսնեմ:  
ԿԻՆ- Խոսքը կտուրը մի՛ գցիր: Ի՞նչ էր ասում:
ԽՈՍԵ- Ասում էր՝ խղճա ինձ, Տեր Աստված, ազատիր չար հարսիս ձեռից: Ասում էր՝ փափկացրու այդ դևի սիրտը: 
ԿԻՆ- Այդպես էլ ասում էր, հա՞:
ԽՈՍԵ- Այդպես էլ ասում էր, այդպես էլ ասում էր:
ՄԻ ՏՂԱՄԱՐԴ- Երեկ մի կին այստեղ ինչ-որ տղամարդու հետ էր: Ո՞ւմ կինն էր, տեսա՞ր:
ԽՈՍԵ- Դու չտեսար, ի՞նձ ես հարցնում:  
ՆՈՒՅՆ ՏՂԱՄԱՐԴԸ- Մութ էր: Չճանաչեցի:
ԽՈՍԵ- Վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ: Ախր դուք տասը տարի հաշտ ու համերաշխ միասին ապրել եք.... Այդ հարցը հիմա ինչո՞ւ տվեցիր: 
ՆՈՒՅՆ ՏՂԱՄԱՐԴԸ- Կարճ կապիր, Խոսե՛:
ԽՈՍԵ- Քո կինն էր, Խա՛նդ, քո կինը: Նա արդեն տասը տարի... (Տղամարդը վազելով գնում է): Վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ: (Շարունակում է իրեն մտրակել):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ա՛յ քեզ տարօրինակ հիվանդություն: 
 
Տարօրինակ մարդը գնում է: Գուլիվերն ու Արմանդոն նկատում են, որ սայլերով տանում են արձաններ, իսկ մի քանի հոգի էլ կոտրում է պատվանդանին տեղադրված առյուծի արձանը:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Մի քաղաքացու) Ի՞նչ են անում այն խելագարները:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Մեր երկրում արձանները պարբերաբար փոխելու սովորություն կա:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Մի՞թե այստեղ արձան կանգնեցնելն ինքնանպատակ է:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Ի՞նչ ես ասում: Արձանները մենք պաշտում ենք կուռքի պես: Պարզապես...
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ:
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Ամեն անգամ պարզվում է, որ ա՛յն կենդանուն չենք պաշտել, որին պետք էր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արդեն կռահում եմ, որ առյուծի արձանին հիմա փոխարինելու է էշինը: 
ՔԱՂԱՔԱՑԻ- Այո՛: Նազիր-վեզիրն այդպես էլ որոշել են: Բայց էշն էլ պատվանդանին երկար չի մնա։ Եթե վագրերը չապստամբեն, նրան կփոխարինի ոչխարը: (Մոտենում է մի պաշտոնյա):
ՊԱՇՏՈՆՅԱ- Մեծարգո՛ ասպետ Դոն Գուլիվեր, արքան քեզ և քո զինակիր Արմանդոյին հրավիրում է պալատ: (Գուլիվերը և Արմանդոն հարցական նայում են իրար...)
 
Վերգոն՝ գավառապետի մոտ: Կանգնած է դողահար: 
 
ԳԱՎԱՌԱՊԵՏ- Նկատի ունենալով քո բազում արժանիքները, պարո՛ն Վերգո, հատկապես՝ համարձակությունը, որոշեցի քեզ նշանակել Մորուտի գյուղապետ: (Վերգոն կարծես չի հասկանում, թե ինչ է ասում գավառապետը: Լսածին չի հավատում): Նկատի ունեցիր, որ այդ գյուղում կատարվող ամեն ինչի համար պատասխանատու ես գլխով: Եղիր խիստ և վճռական: Եթե ուզես, կտանք թիկնապահներ: Հարկ եղած դեպքում կանչիր ոստիկաններ: Մորուտում արդեն երկու տարի է՝ հարկ չենք հավաքել: Պետք է սկսել դրանից: Պա՞րզ է: (Վերգոն գլխով է անում):
 
Պալատում: Ընդունելության են սպասում Գուլիվերը և Արմանդոն: Հեռվից նրանց հետևում են երկու նիզակավոր զինվորներ՝ Աբելը և Գնդոն: 
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ ես կարծում, Արմանդո՛, թագավորն ինչո՞ւ է կանչել:
ԱՐՄԱՆԴՈ- (Կատակով)  Մոռացե՞լ ես, ինչ է: Նա խոստացել է մեզ նազիր ու վեզիր դարձնել:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դու կատակում ես, բայց չի բացառվում, որ իրականում թագավորը հենց նա էլ լինի:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Չհամոզվեցի՞ր, որ ով էլ լինի, մեկ է, մեզ սպասում է ասպետական ընդունելություն: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Իրավն ասած՝ ես ինձ արդեն զգում եմ որպես թափառական ասպետ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ես էլ կարծես վատ զինակիր չեմ: (Սրահում երևում է թագավորը՝ թագը գլխին, արքայական ծիրանին՝ ուսերին: Արմանդոն ուշադիր նայում է նրան): Իսկապես նա է, սըր: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ողջույններս, տիա՛րք: (Գուլիվերն ու Արմանդոն զգաստ կանգնում են և խոնարհվելով ողջունում): Հրամմեցե՛ք: (Հրավիրում է գահասրահ և ինքը մտնում): 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Շշուկով) Ձայնը ինչո՞ւ է այսպես խռպոտել:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Չարչի ժամանակ գիշերը մրսել է: (Ներս են մտնում: Թագավորը նստում է գահին):
ԹԱԳԱՎՈՐ- Նախ կուզեի մեկ անգամ ևս լսել, թե ովքեր եք դուք:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես թափառական ասպետ եմ, արքա՛, իսկ միստր Արմանդոն իմ զինակիրն է:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Իսկ ի՞նչ ես մտածում, տիա՛ր ասպետ, ես ինչո՞ւ եմ ձեզ կանչել: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Տերը մեզ պաշտոն է խոստացել. դրա համար գուցե: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Պաշտոն, իհարկե, դուք կստանաք, մի՛ստր, բայց ես որոշել եմ մինչ այդ ձեզ... գլխատել:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ինչո՞ւ…
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Նրա նմանողությամբ) Ինչո՞ւ: Ո՞վ է քո գլուխը մտցրել, թե դու թափառական ասպետ ես: (Գուլիվերն ու Արմանդոն այնպես են ապշում, որ չեն իմանում ինչ պատասխանել: Ներս է մտնում սենեկապետը և դիմում թագավորին): 
ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ- Դու չափը արդեն անցնում ես, տխմա՛ր: Կորի՛ր այստեղից:
 
Թագավորը գահից իջնում է և սենեկապետին լեզու հանում: Գուլիվերն ու Արմանդոն այլևս չեն հասկանում, թե ինչ է կատարվում: Գալիս է նույն կերպարանքով երկրորդ թագավորը:
 
ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ- Ներեցեք, պարոննե՛ր: (Երկրորդ թագավորի կողմը նայելով)  Խեղկատակը դարձյալ հիմարություններ է արել, տե՛ր իմ: (Խեղկատակը դեմքից վերցնում է դիմակը և, ծամածռություններ անելով, գնում): 
 
Վերգոն, ձի հեծած, չորս-հինգ ոստիկանի ուղեկցությամբ մտնում է Մորուտ: Մտահոգ է, երկյուղը՝ դեմքին: Փողոցում հավաքված են գյուղացիներ:
 
ՄԻ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ո՞վ է էս մարդը:
ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Երևի կալանավոր է:
ՄԵԿ ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ասում էին՝ էսօր նոր գյուղապետը պիտի գա: Չլինի՞ նա է:
ԱՌԱՋԻՆ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- (Զարմացած) Սա՞:
 
Հասնում են գյուղամեջ, որտեղ ավելի շատ մարդ է հավաքված: Բոլորը հետաքրքրությամբ նայում են Վերգոյին:
 
ՎԵՐԳՈ- (Մտքում) Տեսնես ինչո՞ւ են հավաքվել: Մտքներին մի բան չըլնի՞: Ոնց էլ նայո՜ւմ են: Գլխիս փորձանք չբերե՞ն: (Ինչ-որ տեղ շուն է հաչում: Վերգոն վեր է թռչում): Չէ՜, սրանք որ հավաքվել են, ուրեմն մտքներին մի բան կա: (Ավագ ոստիկանին ցածրաձայն ինչ-որ բան է ասում: Վերջինս մոտենում է հավաքվածներին):
ԱՎԱԳ ՈՍՏԻԿԱՆ- Ի՜նչ եք հավաքվել: Ցրվե՛ք: Արա՛գ: (Գյուղացիները, չհասկանալով, թե ինչի համար է այդ խստությունը, սուս ու փուս հեռանում են: Վերգոն մտնում է գյուղապետարան):
 
Պալատում: Թագավոր, Գուլիվեր և Արմանդո:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ինչպես խոստացել էի, ես ձեզ կդարձնեմ իմ նազիրն ու վեզիրը: Իսկ այսօր ականատես կարող եք լինել հետաքրքիր մենամարտերի: 
 
Մրցասպարեզ: Այստեղ է գրեթե ամբողջ քաղաքը: Հանդիսատեսների մեջ՝ առաջին շարքերում են Գուլիվերը և Արմանդոն: Նկատելի է, որ մի քանի մենամարտ արդեն ավարտվել է: Ասպարեզ է մտնում արքան: Ժողովուրդը ողջունում է:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՛, հավատս չի գալիս, թե մեր լսած ասեկոսեները կարող են հիմք ունենալ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Վախկոտությա՞ն մասին ասեկոսեները:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այո՛: Հապա մի նայիր. մինչև հիմա չէր զգացվում, թե ինչ առնական տղամարդ է նա: Վախ կոչեցյալը երևի սիրտ էլ չի անում, որ նրան մոտենա: 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Վայը տարել է նրան, ով հիմա կփորձի իր բախտը: 
 
Արքան ձեռքով հասկացնում է, որ հանդիսատեսները լռեն:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ես առաջարկում եմ, որ այսօր դո՛ւք ասեք այն ասպետի անունը, ում կամենում եք տեսնել ասպարեզում:
 
Մի պահ բոլորը լռում են: Ինչ-որ մեկը բղավում է. «Դոն Գուլիվե՜ր, Դոն Գուլիվե՜ր»: Նրան միանում են ուրիշները: Քիչ անց ամբողջ հրապարակը միաբերան բացականչում է. «Գուլիվե՜ր, Գուլիվե՜ր, Գուլիվե՜ր»:
Գուլիվերն անակնկալի է գալիս, շփոթվում:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՛, մտքովս երբևէ չէր անցել, թե կմեռնեմ որպես թափառական ասպետ: 
 
Հանդիսականները շարունակում են բղավել նրա անունը: Տեսնելով, որ հրաժարվելն անհնար է, Գուլիվերը դուրս է գալիս ասպարեզ: Նրան մատուցում են նժույգ, զենք ու զրահ:
 
Երկու հանդիսատես:
- Կարծում ես՝ այսօ՞ր էլ արքային բախտը կժպտա:
- Ինձ թվում է՝ այսօր նրա փառքը կիջնի գերեզման:
- Եվ ինչպե՞ս մինչև հիմա գլխի չենք ընկել...  
 
Արդեն զինավորված արքան ու Գուլիվերը, նժույգները թեթև վազքով վարելով, մոտենում են իրար՝ միմյանց ողջունելու:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ներող եղիր, արքա՛, ես մեղք չունեմ: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ ես ասում: Ի՞նչ մեղքի մասին է խոսքը:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Իրականում ես շատ անվարժ եմ ձի վարելու գործում, իսկ ասպարեզ մտել եմ առաջին անգամ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ընտրությունը հասարակությանն է, ասպե՛տ: (Զգալով, որ Գուլիվերը  երկյուղում է): Մի՛ վախեցիր. ուժեղ չեմ խփի:
 
Ասպարեզի տարբեր կողմերում՝ հարձակվելու պատրաստ, կանգնել են արքան և Գուլիվերը: Բոլորն սպասում են՝ շունչը պահած: Մենամարտողներն իջեցնում են դիմակալները և, նիզակներն առաջ պարզած, շարժվում... 
 
Արքան սլանում է այնպիսի վեհությամբ ու համարձակությամբ, որ թվում է՝ նրան ոչինչ ի զորու չէ դիմակայել: Հեծյալները հասնում են իրար և, այն է, պիտի հարվածեն, բայց հանկարծ... Չգիտես ինչու, թագավորի նժույգի ոտքը ծալվում է: Նույն պահին, իրենից անկախ, Գուլիվերը թեթևակի խփում է նրա վահանին, և արքան ձիու հետ տապալվում է: Բոլորը մի պահ քարանում են: Գուլիվերը մնում է շվարած: Արքան ընկած տեղը նստում է՝ չհասկանալով, թե ինչ կատարվեց: Շուրջն ամեն ինչ պտտվում է...  
 
Մորուտ գյուղը: Գյուղապետարանի մուտքի մոտ կանգնած է երկու ոստիկան: Վերգոյի մոտ է գզիրը:
 
ԳԶԻՐ- Պարո՛ն Վերգո, հարկերը դժվար թե կարենանք հավաքել: Երաշտ տարի է, ժողովուրդը՝ կարիքի մեջ: Ասում եմ, գավառապետի հետ լեզու գտնենք, բաշխի:
ՎԵՐԳՈ- Բաշխի՜... Գեղի հարկը քսան սել ցորեն է, համա ես ասում եմ՝ քսաներկու, քսանիրեք սել պտի հավաքենք: (Մտքում) Հանկարծ մի բան դուրս չգա՞:
 
Վերգոն, գզիրը և ուղեկցող ոստիկանները՝ գյուղամիջում: Զրուցում են երկու գյուղացիներ:
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Նոր գյուղապետը շատ սրտոտ է էրևում: 
ԵՐԿՐՈՐԴ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ոնց որ շատ էլ խիստ է: Մարդ վախենում է մոտենա:
ԱՌԱՋԻՆ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Սա գեղը բռի մեջ կպահի: (Վերգոն վախեցած նայում է գյուղացիներին ու դիմում գզիրին):
ՎԵՐԳՈ-  Էն մարդը ո՞վ է: Ինչո՞ւ մեզ էդպես նայեց:
ԳԶԻՐ- Դրա նայելու ձևը էդ է, աղա՛: Անչար մարդ է: 
ՎԵՐԳՈ- (Ինքը իրեն) Մտքին մի բան չըլնի՞... Տո, ասա, փետը քու ձեռին չի՞. մի շան պես վախեցրու: (Մոտենում է ոստիկանին, ինչ-որ բան ասում: Վերջինս մահակը ձեռքին մոտենում է գյուղացուն):
ՈՍՏԻԿԱՆ- Ի՞նչ կա էստեղ, անբանի մեկը: (Խփում է):
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- (Զարմացած) Ի՞նչ եմ արել, աղա՛: 
ՈՍՏԻԿԱՆ- Ի՞նչ պիտի անեիր, ախմա՛խ: (Նորից է խփում: Մոտենում են գյուղացիները, ապա՝ մյուս ոստիկանը):
ԵՐԿՐՈՐԴ ՈՍՏԻԿԱՆ- Ցրվե՛ք, ցրվե՛ք: Շո՛ւտ: Ի՞նչ կա՝ հավաքվել եք: (Գյուղապետին մոտենում է մի կին):
ԿԻՆ- Խեղճ կնիկ եմ, աղա՛: Էրեխեքս տկլոր են: Հարկերս բաշխի:
ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Բաշխի, աղա՛, մեղք է:  
ՎԵՐԳՈ- (Մտքում) Բաշխե՞մ... Բա որ հանկարծ գավառապետն իմանա, ու մի բան դուրս գա... Չէ՜: (Բարձրաձայն) Օրենք է, այ կնիկ, օրենք է, չեմ
կարա:
ԳԶԻՐ- Հեռացե՛ք, հեռացե՛ք: Որ օրենք է, ուրեմն օրենք է:
 
Գյուղապետարանում: Վերգո և գզիր: 
 
ԳԶԻՐ- Էս չեղած տեղից քսանհինգ սել հավաքեցինք:
ՎԵՐԳՈ- Քսանհի՞նգ: (Մտքում) Գավառապետը պտի որ դժգոհ չմնա, բայց վախենում եմ, որ անկարգ բաներ ըլնեն... Տո, ասա, ինչի՞ց ես վախենում. փետը քու ձեռին չի՞...
 
Գզիրը՝ գյուղամիջում: 
 
ԳԶԻՐ- Լսե՜ք, գեղացիք, լսե՜ք: Էսօրվանից՝ ժամը 8-ից հետո, գեղի մեջ էլ մարդ չերևա: Լսե՜ք, գեղացիք...
ՄԻ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Մեր գեղի մեջ գերի հո չե՞նք, այ մարդ:
ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ասում էի, չէ՞, որ դա գեղը բռի մեջ կպահի: (Անցնում են հեծյալ ոստիկաններ...)
 
Մենամարտի ասպարեզում: Արքան նստած է գետնին: Նրա մոտ են Գուլիվերը և Արմանդոն:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես չհասկացա, թե ինչպես եղավ, արքա՛: Ներիր: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Արքա՞... Ասա՝ գահընկե՛ց արքա: Ասա՝ նվա՛ստ արքա, անա՛րգ արքա:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ ես ասում, տե՛ր: Ինչո՞ւ գահընկեց, ինչո՞ւ նվաստ. չէ՛ որ սա ընդամենը խաղ էր:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Խա՜ղ էր: Մենք ունենք մի չգրված օրենք. այսպիսի խաղերում պարտված արքան գահին մնալու իրավունք չունի:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինչպե՞ս: Մի՞թե հիմա...  
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այո՛: Ես արդեն թագավոր չեմ և գահ կբարձրանամ այն ժամանակ միայն, եթե կրկին...
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ ես ասում, արքա՛: Եթե իմանայի...
ԹԱԳԱՎՈՐ- Դու մեղավոր չես: Բախտի անիվն է շրջվել:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Բայց, այսուհանդերձ, դու մեր արքան ես, և մենք քո կողքին կլինենք այնքան, մինչև որ նորից բազմես գահույքին: (Արմանդոն արքային մատուցում է նրա նժույգը): 
 
Հեռվից երևում է Մորուտի գյուղապետարանը: Ոստիկաններն այն հսկում են չորս կողմից: Վերգոն նայում է ինչ-որ թղթեր: Դուռը թակում են:
 
ՎԵՐԳՈ- (Վախեցած) Ո՞վ է:
ԳԶԻՐ- Ե՛ս եմ, պարոն Վերգո, ե՛ս եմ:
ՎԵՐԳՈ- Դո՞ւ ես: (Դուռը բացում է): Հը՞, ի՞նչ կա:
ԳԶԻՐ- Վերևից մարդիկ են էկել: Ուզում են քեզ տեսնել:
ՎԵՐԳՈ- Ի՞նձ... Չըլնի՞ դժգոհ են:
ԳԶԻՐ- Չէ՛, ինչո՞ւ պտի դժգոհ ըլնեն: Բոլոր հարկերը տվեցինք: Մի բան էլ՝ ավել:
ՎԵՐԳՈ- Դե, եսիմ: Հանկարծ ու մի բան ընենց էլած չըլնի:
ԳԶԻՐ- Ի՞նչ անեմ, թողնեմ՝ գա՞ն:
ՎԵՐԳՈ- Ճա՞րս ինչ: 
 
Գզիրը դուրս է գալիս: Վերգոն, երեսը պատի ծեփ դառած, սպասում է: Երկու հոգի ներս է մտնում:
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Մեծարգո՛ գյուղապետ, վեզիր Սանոն, հղելով ողջույններ, իր գոհունակությունն է հայտնել Մորուտում հաստատած կարգ ու կանոնի համար:  Նա հրամայել է նաև Ձեզ հաղորդել իր որոշումը:  Դուք այսօրվանից նշանակված եք Արգավանի գավառապետ...
 
Թագավոր, Գուլիվեր և Արմանդո: Գնում են ճանապարհով: 
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Գիշերը արդեն վրա է հասնում, արքա՛: Մոտերքում չկա՞ որևէ պանդոկ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Պանդոկ չկա, ասպե՛տ, սակայն կա դղյակ: (Գուլիվերը և Արմանդոն տարակուսած նայում են իրար):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դղյա՞կ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այո՛, հսկաների դղյակը:  
ԳՈՒԼԻՎԵՐ-  Հսկաների՞:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Մի՛ զարմացիր: Այդ դղյակում յոթ հսկաներ են ապրում: 
(Ձիուց ցատկելով) Ներող եղեք... (Բնական կարիքները հոգալու համար հեռանում է):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՛, ինչպես երևում է, հսկաներից պրծում ես իսկապես չունեմ: 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Մի՞թե արքան էլ...
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Բան չեմ հասկանում: (Թագավորը վերադառնում է և հեծնում նժույգը):
ԹԱԳԱՎՈՐ- Բայց ես չգիտեմ, թե հիմա ինձ ինչպես կընդունեն այդ հսկաները: Դուք կարող է չհավատաք, սակայն ես նրանց հետ մենամարտել ու բոլորին հաղթել եմ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ ես ասում, արքա՛... Ի՞նչ կա չհավատալու: Իմ տերը նույնպես... (Արքան նայում է նրան, և Արմանդոն լռում է):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արքա՛, այդ դեպքում գուցե մենք առաջանանք, իսկ Ձերդ գերազանցությունը սպասի այստեղ:  
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իմ տերը կարողանում է հսկաների հետ լեզու գտնել:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Չեմ առարկում, բայց իմացեք, որ ձեր կյանքը վտանգում եք: (Արմանդոյին սուլիչ տալով) Վերցրո՛ւ:  Եթե հարկ լինի, սուլիր:
 
Արքան մնում է, իսկ Գուլիվերը և Արմանդոն գնում են: Քիչ անց Գուլիվերը հանում է հեռադիտակը և նայում: 
 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ կա հեռվում: Խարխուլ պանդոկ կամ գինու տիկեր չե՞ն երևում:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ո՛չ պանդոկ, ո՛չ էլ տիկեր, բայց...
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Տեսնում եմ երկու դիցուհիների:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ուզում ես ասել՝ պառավների:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ո՛չ, Արմանդո: Իսկապես դիցուհիներ են: Իջնում են ձորը:
ԱՐՄԱՆԴՈ- (Չհավատալով) Իսկ հսկաներ չե՞ն երևում: (Բղավելով առաջանում է ձորի կողմը):  Է՜յ, հսկանե՜ր, գինո՛ւ տիկեր, հապա մի դուրս եկեք: Է՜յ, հսկանե՜ր... (Ձայնը ձորում արձագանքվում է՝ հսկանե՜ր, հսկանե՜ր...) գինու տիկե՜ր... (արձագանքը՝ տիկե՜ր, տիկե՜ր...)
 
Հանկարծ ձորում երևում է վեհաշուք դղյակ: Արմանդոն միանգամից քարանում է: Նույն պահին բլրի հետևից դուրս է գալիս մի հսկա, որը մոտավորապես մեկուկես մարդու չափ է: Արմանդոն մեքենայորեն սուլում է: Արքան սուլոցը լսելուն պես հեծնում է նժույգը և վարգում: Տեղ է հասնում այն ժամանակ, երբ հսկան Գուլիվերի ու Արմանդոյի հետ խաղում է կատվի ու մկան խաղ:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Բա՛ց թող հապա, Տիտա՛ն: Արածդ ուժեղին վայել չէ: (Հսկան, բանի տեղ չդնելով, շարունակում է իր խաղը): Քե՛զ եմ ասում, Տիտա՛ն:
ՏԻՏԱՆ- (Արքային նայելով) Արքա՞...
ԹԱԳԱՎՈՐ- Չե՞ս հավատում աչքիդ:
ՏԻՏԱՆ- Արքա՛: (Փորը բռնած՝ ծիծաղում է): Հա՜-հա՜-հա՜... Արքա՛: Հա՜-հա՜-հա՜:
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Բարկությունից դողալով) Լսի՛ր, Տիտա՛ն, թե ուզում ես ուժդ փորձել, կռվիր ինձ հետ:
ՏԻՏԱՆ- Կռվե՞մ... Քեզ հե՞տ: Ամոթ է ինձ՝ հիմա կռվել մի մարդու հետ, ով ճնճղուկի սիրտ է դարձել: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ... Մի՞թե դու էլ չես հավատում, որ դա սուտ է: Դու հո գիտե՛ս...
ՏԻՏԱՆ- Եթե սուտ է, ինչո՞ւ հապա դողդ բռնեց:
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Չիմանալով ինչ անել) Ասում եմ՝ կռվենք: (Գուլիվերն ու Արմանդոն նայում են մե՛կ արքային, մե՛կ հսկային՝ սպասելով, թե ինչով է ավարտվելու նրանց վեճը: Արքան՝ դողահար ու գունատ, մնում է կանգնած, իսկ հսկան գնում է՝ նրա կողմը նետելով արհամարհական հայացք): 
 
Քաղաքատիպ ավան: Զրուցում են մի քանի հոգի:
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Գավառապետ չդառավ՝ կրակ ու պատիժ դառավ:
ՄԵԿ ՈՒՐԻՇԸ- Այսպես որ գնա՝ ամեն մեկիս կողքը մի ոստիկան կկանգնեցնի:
ԱՅԼ ՄԱՐԴ-  Սո՛ւս: Ասում են՝ լրտեսներ է պահում: 
ԱՌԱՋԻՆ ՄԱՐԴ- Ի՞նչ անենք, ա՛յ մարդ: Բերաններիս նի՞գ դնենք: 
ՄԵԿ ԱՅԼ ՄԱՐԴ- Բայց տեսա՞ք՝ ամբողջ գավառը ոնց հավաքեց բռի մեջ: Ա՛յ, համարձակություն եմ ասել:
ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱՐԴ- Է՛, կրա՞կն ընկանք, որ համարձակ է:
ՉՈՐՐՈՐԴ ՄԱՐԴ- Ասում են՝ նրա ահից հսկաները ձորից դուրս չեն գալիս:
ՄԵԿ ՈՒՐԻՇԸ- Ու կռվելիս էլ, ասում են, նշանակություն չունի առաջը մի՞ մարդ է, թե՞ հարյուր ու մի:
 
Լսվում է ձիերի դոփյուն: Երևում է Վերգոն՝ թիկնապահներով շրջապատված:
 
ՎԵՐԳՈ- (Ինքը իրեն) Էլի հավաքվել են... Տեսնես ի՞նչ կա մտքներին... (Ոստիկաններից մեկը մոտենում է հավաքվածներին):
ՈՍՏԻԿԱՆ- Ցրվե՛ք, ժողովուրդ, ցրվե՛ք: Գնացե՛ք ձեր բանին: 
(Հավաքվածները ցրվում են):
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- (Վերգոյին նայելով) Ի՜նչ էլ հայացք ունի: Դրա համար են ասում...
 
Արքան, Գուլիվերը և Արմանդոն՝ Արգավանում: Մի քանի օր անցել է: Երեկո է: Փողոցում նրանցից բացի ոչ ոք չկա:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ինչո՞ւ են փողոցներն այսպես դատարկ, արքա՛:
ԱՐՔԱ- Չեմ հասկանում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինչ-որ անտեսանելի դևի շունչ եմ զգում: Մարդիկ վախից մտել են տները:
ԱՐՔԱ- Բայց ինչի՞ց են վախենում: 
 
Դիմացից մոտենում են երկու հեծյալ ոստիկան:
 
ՈՍՏԻԿԱՆՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Ովքե՞ր եք և ինչո՞ւ եք հիմա փողոցում:
ԱՐՔԱ- Այսինքն, պարո՛ն: Ինչո՞ւ հիմա չպիտի լինենք փողոցում: 
ՈՍՏԻԿԱՆ- Տեսնում եմ, որ օտարական եք և տեղի կարգ ու կանոնը չգիտեք: Ձեր գալու նպատա՞կը:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Հատուկ նպատակ չունենք: Ես թափառական ասպետ եմ, այս պարոնն իմ զինակիրն է, իսկ... (Նայում է արքային և լռում):
ՈՍՏԻԿԱՆ- Ով էլ որ լինեք, այս ժամին փողոցում գտնվելու իրավունք չունեք: Մենք պարտավոր ենք ձեզ մինչև առավոտ կալանավորել, իսկ առավոտյան՝ քաղաքից վտարել:
 
Արքան, Գուլիվերը և Արմանդոն, դիմադրելն անիմաստ համարելով, ենթարկվում են:
 
Նոր պատկեր: Վերգոյի կինը՝ Մարթան, հարևանուհու հետ:
 
ՀԱՐԵՎԱՆՈՒՀԻ- Լսել ե՞ս, ասում են՝ Վերգոն դարձել է գավառապետ, ու նրա ահից ամբողջ գավառը դողում է:
ՄԱՐԹԱ- Սուտ կըլնի, ջանը՜մ, սուտ կըլնի: Վերգոն ո՜ւր, գավառապետն ո՜ւր:
ՀԱՐԵՎԱՆՈՒՀԻ- Դե, ճիշտը որ ասեմ, իմ հավատն էլ չի գալիս, բայց տեսնող է եղել:
ՄԱՐԹԱ- Թե էն փալասից մի ամբողջ գավառ պտի վեխենա, ուրեմն էս աշխարհը ոտքից գլուխ ծուռ է: Համա էդ հավատալու բան չի:
 
Առավոտ է: Ոստիկանները գավառի սահմաններից հանում են արքային, Գուլիվերին ու Արմանդոյին:
 
ՈՍՏԻԿԱՆ- Իմացած եղեք, որ այս գավառ կարելի է մտնել միայն գավառապետի թույլտվությամբ:
ԱՐՔԱ- (Շինծու համեստությամբ) Խոնարհ ենք հրամանին, պարո՛ն: 
(Ոստիկանները հետ են դառնում):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ո՞ւր ենք հիմա գնալու, արքա՛, կամ ի՞նչ ենք անելու:
ԱՐՔԱ- Այս շիլաշփոթի մեջ դժվար է կողմնորոշվել: Մոտերքում մի գյուղ կա: Լավ կլինի, եթե առայժմ այնտեղ հագեցնենք մեր քաղցը:  
 
Մտնում են գյուղ: Լսվում է նվագի ձայն: Այգում՝ գետնին նստած, քեֆ են անում մի խումբ գյուղացիներ:
 
ԳՅՈՒՂԱՑԻՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- (Հյուրերին նկատելով) Համացե՛ք, համեցե՛ք, հյուրը Աստծունն է: (Հյուրերը փոքր-ինչ վարանում են):
ՄԵԿ ՈՒՐԻՇԸ- Մի՛ քաշվեք, մի՛ քաշվեք, եկեք:
 
Պատկերը փոխվում է: Վերգոն սենյակում քայլում է և մտքում խոսում:
 
ՎԵՐԳՈ- Վեզիրը մի տեսակ նայեց. վայ թե մի բան դուրը չեկավ: Ասում են՝ ժողովուրդն էլ է դժգոհ: Ի՞նչ անեմ, հը՞... (Դռան մոտ կանգնած հերթապահին) Ադա՛, տեղակալիս կանչի: (Դռնապահը ուզում է դուրս գալ: Վերգոն վախեցած հանդիմանում է): Ո՞ւր, ո՞ւր...
ԴՌՆԱՊԱՀ- Պարոն...
ՎԵՐԳՈ- Դու մի՛ գնա: Ձեն տուր, թող գա: 
ԴՌՆԱՊԱՀ- Պարոն, ես արագ...
ՎԵՐԳՈ- Քեզ ինչ ասում են, էն արա, ախմա՛խ:
ԴՌՆԱՊԱՀ- (Ձայն է տալիս): Պարո՛ն Սերգո... Պարո՛ն Սերգո... (Գալիս է Սերգոն):
ՎԵՐԳՈ- Ուրեմն... Էգուց իրեք հոգու հրապարակում կկախեք:
ՍԵՐԳՈ- Կախե՞նք: Ո՞ւմ: Ինչո՞ւ:
ՎԵՐԳՈ- Հենց էնպես: Ով ձեռներդ կընկնի կամ աչքներիդ դուր չի գա:
ՍԵՐԳՈ- Բայց ինչո՞ւ, ի՞նչ նպատակով:
ՎԵՐԳՈ- Վախեցնելո՛ւ համար, պարոն Սերգո, վախեցնելո՛ւ:
ՍԵՐԳՈ- Ախր ի՞նչ է եղել: Ինչո՞ւ վախեցնենք։
ՎԵՐԳՈ- Բան էլ չի եղել, բայց եթե չվախեցնենք, մի օր հաստատ կըլնի: (Սերգոն տարակուսած դուրս է գնում):
 
Գյուղում: Արքան, Գուլիվերը և Արմանդոն օգտվում են սեղանի բարիքներից: Գյուղացիներից մեկը շարունակում է խոսքը:
 
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ա՛յ, ասում են, էդպիսի համարձակ մարդ է Վերգոն:
ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Բա չէ, մեր թագավորի պես: (Հացը մնում է արքայի կոկորդում):
ՄԵԿ ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Մի օր էլ ես էի անտառով անց կենում, մեկ էլ տեսա՝ ձիավոր է գալիս: Էկա՜վ, էկա՜վ, էկա՜վ, տեսնեմ՝ ո՞վ. թագավորը: Ասի՝ պտի ստուգեմ՝ ճիշտ են ասո՞ւմ, որ վախկոտ է: (Թագավորը բարկությունից դողում է: Գյուղացիներից մեկը դա նկատում և հրում է կողքինին): Որ լավ մոտեցավ, մի փետ վեր կալա, թռա առաջն ու գոռացի՝ հլա մի կա՛ց: Սա, ինձ տեսավ թե չէ, ձիու գլուխը շուռ տվեց ու... Հո փախչել չի փախչում, հո փախչել չի փախչում... 
ՄԵԿԸ ՈՒՐԻՇԸ- (Կողքինին) Մի տես՝ ոնց է գույնը գցել: 
ԱՅԼ ՍԵՂԱՆԱԿԻՑ- (Ցածրաձայն) Սա որ էսպես վախեցավ, կա-չկա ինքը՝ թագավորն է:
 
Գյուղացիները՝ մեկը մյուսի ականջին.
- Սա ինքն է՝ թագավորը:
- Թագավորը սա է:
- Թագավորը...
Շշուկը հասնում է պատմությունն անողին, որը, արքայի այլայլմունքը համարելով վախի նշան, փորձում է սուտը առաջ տանել: 
 
ԱՅԴ ԳՅՈՒՂԱՑԻՆ- Վա՜հ, հա էլի... (Արքան այլևս չի կարողանում իրեն զսպել և կտրուկ վեր է կենում):
ԳՅՈՒՂԱՑԻՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Վախենալ մի, վախենալ մի, թագավոր ջան, մենք...
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՜նչ վախենալ, ի՜նչ վախենալ...
 
Հեռվից լսվում է ձայն.
- Փախե՜ք, փախե՜ք... վա՜գրը...
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Կամենալով ողջ բարկությունը թափել վագրի վրա) Ո՞ւր է, որտե՞ղ է:
ԳՅՈՒՂԱՑԻՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Վախենալ մի, վախենալ մի, հեռու է:
ԹԱԳԱՎՈՐ-  Ի՜նչ վախենալ, ի՜նչ վախենալ... (Բոլորը փախչում են: Մնում են արքան, Գուլիվերը և Արմանդոն):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Մի՛ բարկացիր, արքա՛: Ճիշտ կլինի, եթե մենք էլ հիմա փախչենք:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Փախչե՞նք: Դու ինձ դեռ չե՛ս ճանաչում, Գուլիվեր, չե՛ս ճանաչում: Ես կսպանե՜մ վագրին, կսպանե՜մ: (Գնում է վագրը կողմը): 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Հե՛տ դարձիր, արքա, հե՛տ դարձիր: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Հե՛տ դարձեք դուք, հե՛տ դարձեք դուք և կտեսնեք... 
(Գուլիվերն ու Արմանդոն, թագավորի խիստ տոնից վախեցած, մնում են տեղում կանգնած):
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինձ թվում է՝ արքան խելագարվեց:
 
Թաքնված գյուղացիները հեռվից նայում են թագավորին:
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Արքան վախից խելքը գցեց և գնում է ուղիղ դեպի վագրը:
 
Արքային դեմ դիմաց գալիս է վագրը:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Սուրը հանելով, մտքում) Զարկե՞մ... Չէ՛, սրան հեծած՝ պիտի քշեմ, որ իմանան, թե ինչի եմ ես ընդունակ:
 
Բարձրանում է ծառը: Գյուղացիներից մեկը նույնպես ծառ է բարձրանում, որ հեռվից տեսնի, թե ինչ է կատարվում: Վագրը գալիս և արքայի բարձրացած ծառի տակ կանգնում է:
 
ԳՅՈՒՂԱՑԻՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- (Ծառ բարձրացածին) Հը՞, ի՞նչ կա:
ԾԱՌ ԲԱՐՁՐԱՑԱԾԸ- Արքան վախից ծառ է բարձրացել, իսկ վագրը կանգնել է դրա տակ: Մենակ տեսնեք, թե ծառը ոնց է դողում:
 
Թագավորը ցատկում է վագրի վրա: Հանկարծակիի եկած վագրը խրտնում է և շփոթահար վազում:
 
ԾԱՌ ԲԱՐՁՐԱՑԱԾԸ- Վա՜հ: Էդպես էլ գիտեի: Թագավորի ուշքը գնաց, ընկավ վագրի վրա: Վագրը հիմա վազում է դեսը: (Գյուղացիներն ընկնում են խուճապի մեջ):
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Վա՜յ քու ոտը ջարդվեր, էս կողմը չգայիր: Վա՜յ քու տունը քանդվեր...
ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Հիմի ի՞նչ անենք:
ՄԵԿ ԱՅԼ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ի՞նչ պտի անենք: Մտեք տները, դռները փակեք:
 
Բոլորը տագնապահար փախչում են: Արքան, վագրին հեծած, այնքան է այս ու այն կողմ քշում, մինչև նա ընկնում ու շունչը փչում է:
 
ՄԻ ԳՅՈՒՂԱՑԻ-  Այ քեզ բա՜խտ:
 
Գյուղացիները, համոզված, որ վագրը սատկել է, մոտենում են: Մոտ են գալիս նաև Գուլիվերն ու Արմանդոն: Իր խիզախությունից ուրախացած՝ թագավորը վազում է դեպի Գուլիվերը, որպեսզի հավատարիմ ընկերոջ հետ ողջագուրվի: Գյուղացիներից մեկը նրան հանգստացնում է.
- Վախենալ մի, վախենալ մի. սատկել է: (Արքան տեղում քարանում է):
 
ՄԵԿ ՈՒՐԻՇ ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ջուր տվեք, ջուր տվեք, թող խմի...
 
Էկրանը մի քանի վայրկյան խավարում է և դանդաղ լուսավորվում: Ճանապարհով գնում են արքան, Գուլիվերն ու Արմանդոն: Բավական ժամանակ չեն խոսում: Լռությունը խախտում է Գուլիվերը:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՛, ինձ թվում է՝ այն պանդոկապանը կա՛մ կախարդ էր, կա՛մ մարգարե:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ինչո՞ւ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Որովհետև նրա պանդոկից հեռանալուց հետո ես ակամայից դարձա թափառական ասպետ: Փաստորեն նա դարձավ իմ կնքահայրը:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Սա էլ մի յուրօրինակ ճանապարհորդություն է, սըր: Կարծում եմ՝ հետագայում դժգոհելու առիթ չես ունենա:  
 
Քիչ անց հանդիպում են հողմաղացի: Կանգնում և հետաքրքրությամբ դիտում են: Մոտենում է մի գյուղացի:
 
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ներեցեք, պարոննե՛ր, կարելի՞ է իմանալ, թե ովքեր եք դուք:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Թափառական ասպետներ ենք, սըր:
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- (Փոքր-ինչ վախեցած) Եվ չլինի՞ պատրաստվում եք հարձակվել այս հողմաղացի վրա: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Զարմացած) Հողմաղացի վրա՞:
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Ձեզ խնդրում եմ դա չանել, որովհետև սա իսկապես հողմաղաց է և ոչ թե հսկա: (Գուլիվերն ու Արմանդոն ապշած նայում են իրար):
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ ես ուզում ասել: Մի՞թե մենք չենք տեսնում:
ԳՅՈՒՂԱՑԻ- Այդ դեպքում՝ ներողություն, պարոննե՛ր, ներողություն: (Հեռանում է): 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դու որևէ բան հասկացա՞ր, Արմանդո՛:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ընդամենը՝ այն, որ «թափառական ասպետ» հասկացությունը բազմանշանակ է, և մեզ կարող են նաև խելագարի տեղ դնել: 
 
Հեռվում երևում են ծխի քուլաներ: 
 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Մոտենում ենք գյուղի:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այդ դեպքում ես իմ ճանապարհը կթեքեմ, որովհետև մարդ տեսնելու ցանկություն ամենևին չունեմ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արքա՛, գուցե ես ու Արմանդոն մտնենք գյուղ, ծանոթանանք տեղացիների վարք ու բարքին, իսկ Ձերդ գերազանցության հետ պայմանավորվենք հանդիպել որևէ տեղ: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եթե դուք կամենում եք, դեմ չեմ, բայց խորհուրդ չէի տա կրկին ենթարկվել փորձության: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- (Կատակով) Ասում են, որ թափառական ասպետները հաճախ իրենք են իրենց գլխին փորձանքներ սարքել: Ճիշտ կլինի, որ սովորույթը չխախտենք: Երեկոյան հանդիպենք այն բլրի ստորոտին:
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Հավանություն տալով) Բարի ճանապարհ: 
 
Գուլիվերն ու Արմանդոն գնում են գյուղի կողմը, իսկ արքան՝ ուղիղ: Որոշ ճանապարհ անցնելով՝ թագավորը մտնում է անտառ:
Անտառում՝ ծառի տակ, նստած են երկու ավազակներ: 
 
ՆՐԱՆՑԻՑ ՄԵԿԸ- Էսքան թալանը ո՞նց ենք տանելու:
ՄՅՈՒՍ ԱՎԱԶԱԿԸ- Ա՛յ, եթե ձի լիներ... (Լսվում է ինչ-որ ձայն: Ավազակները լարում են լսողությունը):
ԱՌԱՋԻՆ ԱՎԱԶԱԿ-  Աստված քո ձայնը լսեց:
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՎԱԶԱԿ- Ուզում ես ասել՝ Աստվա՛ծ է մեզ ապավեն:
ԱՌԱՋԻՆ ԱՎԱԶԱԿ- Ասված է՝ ամեն բան լինում է Աստծո կամքով: 
(Երևում է թագավորը): 
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՎԱԶԱԿ- Սա երևի ահ չունեցող մարդ է, որ համարձակվել է մեն-մենակ մտնել էս ավազականոցը:
ԱՌԱՋԻՆ ԱՎԱԶԱԿ- Իսկ ինձ թվում է՝ էնքան է վախկոտ, որ սիրտ չի արել գնալ գյուղին մոտիկ ճամփով և ընտրել է էս արահետը: 
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՎԱԶԱԿ- Քո կարծիքով, ուրեմն, մարդիկ գել ու գազանից սարսափելի՞ են:
ԱՌԱՋԻՆ ԱՎԱԶԱԿ- Գոնե դու, Փրչո՛, էդպիսի հարց պիտի չտաս: (Շարունակում են թագավորին հետևել): Ի՞նչ ես ասում. թողնենք գնա՞, թե՞...
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՎԱԶԱԿ- Խելքդ թռցրի՞ր: Եթե համոզված ես, որ վախկոտ է, ուրեմն ժամանակն է: 
ԱՌԱՋԻՆ ԱՎԱԶԱԿ- Վախկոտը՝ վախկոտ է, ու խելքն էլ ոնց որ տանը չէ: 
ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՎԱԶԱԿ- Որ էդպես է... (Վերցնում է մի փայտ, որքան հնարավոր է, մոտենում է արքային ու փայտը նետում: Այն դիպչում է արքայի գլխին, և նա ձիուց ընկնում է: Ավազակները հարձակվում են ուշագնա թագավորի վրա, ունեցած-չունեցածը վերցնում, հագուստները հանում, հագցնում հնամաշ շորեր, իրենց ունեցածը բարձում ձիուն և գնում): 
 
Պալատում: Նազիր,  վեզիր և այլ իշխանավորներ: (Վեզիրը նախկին գավառապետ Սանոն է):
 
ՎԵԶԻՐ- Մեծարգո՛ տիարք, նոր թագավոր ընտրելու ժամանակն է:
ՄԻ ՊԱԼԱՏԱԿԱՆ- Մե՞նք պիտի ընտրենք:
ՎԵԶԻՐ- Իսկ ո՞վ, Ձերդ մեծություն:
ԱՅԴ ՊԱԼԱՏԱԿԱՆԸ- Ըստ մեր ավանդույթի՝ երբ արքան չի ունենում հետնորդ, ընտրությունը կատարում է ժողովուրդը:
ՎԵԶԻՐ- Ամեն ինչ ավանդույթի համաձայն էլ կլինի:  Պարզապես ժողովուրդը ձայն կտա նրան, ում կընտրենք մենք... Կարծում եմ՝ առաջարկն ընդունելի է:
 
Ներկաները հավանություն են տալիս.
- Ընդունելի է:
- Ընդունելի է:
 
ՎԵԶԻՐ- Առաջարկում եմ արքա ընտրել գավառապետ Վերգոյին: Նրա թագավորությամբ ամբողջ երկիրը մենք կպահենք մեր բռի մեջ:
ՆԵՐԿԱՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Ու նաև՝ արքային:
ՎԵԶԻՐ- Ու նաև՝ արքային: Մեզանից ո՞ւմ ձեռնտու չէ դա... (Ոչ մեկը ձայն չի հանում: Զգացվում է, որ բոլորն էլ համամիտ են): Որոշումը կայացված է:
ՆԵՐԿԱՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- (Կողքինին) Եվ ամեն մեկս արդեն մի-մի թագավոր է... 
 
Ուշագնա թագավորն սթափվում է, նստում, ձեռքը տանում գլխին, նայում շորերին, ապա չորս կողմը՝ չհասկանալով, թե ինչ է կատարվել:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Մտքում) Եթե սա երազ չէ, ուրեմն ինձ կա՛մ կողոպտել են ավազակները, կա՛մ կախարդել է չարքը: Եվ դրանցից որն էլ եղած լինի, գործողությունների տրամաբանական զարգացում է: (Կանգնելով) 
Պարզվում է, որ ամեն բան իսկապես բախտի  ձեռքում է, և արքայից մինչև գյուղացի ընդամենը մի քայլ է: Եթե հիշողությունս էլ չի խաթարվել, մենք պիտի հանդիպենք բլրի ստորոտին: (Գնում է բլրի կողմը: Հասնում է պայմանավորված տեղը: Ոչ մեկը չկա): Եթե որևէ փորձանքի չեն հանդիպել նաև իմ «ասպետները», ուրեմն շուտով կլինեն այստեղ: (Ժայռի հետևից դուրս է գալիս մի քահանա): Այո՛, այսպիսին է բախտի քմահաճույքը. ո՛ւմ ես փնտրում և ո՛ւմ տեսնում: Սա ինձ կարող է ճանաչել: (Դեմքը ծամածռում է և ձայնը փոխում): Աստծո ծառա, դու այստեղ ճգնավո՞ր ես: 
ՔԱՀԱՆԱ- Ճգնավոր եմ, ռանչպա՛ր, ճգնավոր: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ վաղո՞ւց ես դուրս եկել քո «տաճարից»: Ուզում եմ ասել՝ այստեղ չե՞ս տեսել ասպետ:
ՔԱՀԱՆԱ- Ասպե՞տ: Ի՞նչ ասպետ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Սովորական ասպետ: Ավելի ճիշտ, մի քիչ անսովոր՝ թափառական ասպետ:
ՔԱՀԱՆԱ- Թափառակա՞ն:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Հա՛, հա՛, թափառական:
ՔԱՀԱՆԱ- Իսկ դու ի՞նչ գիտես, որ այստեղ պիտի գար թափառական ասպետ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ինչ գիտե՞մ... Մենք ժամադիր ենք:
ՔԱՀԱՆԱ- Ո՞վ՝ մենք:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Չե՞ս հասկանում, ինչ է: Ես և նա՝ ասպետը:
ՔԱՀԱՆԱ- Բայց... այդ ասպետն ինձ ասել է, որ ինքը ժամադիր է... թագավորի հետ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Թագավորի՞... Իսկ ինչո՞ւ է ասել:
ՔԱՀԱՆԱ- Խնդրել է լուր հաղորդել նրան:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Լո՞ւր: Թագավորի՞ն... (Դեմքի ծամածռությունն ուղղում է, խոսում իր ձայնով): Ա՞յս թագավորին:
ՔԱՀԱՆԱ- (Ապշած, ձայնը փոխված) Արքա՞...
ԹԱԳԱՎՈՐ- Գուլիվե՞ր...
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այս ի՞նչ է կատարվում, Տեր Աստված: Դու ինչո՞ւ ես այսպես կերպափոխվել, տե՛ր իմ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Իրավն ասած՝ ինքս էլ  չգիտեմ՝ ինձ ավազակնե՞ր են կողոպտել, թե՞ չարքեր են կախարդել: Իսկ դո՞ւ ինչու էիր դեմքդ ծամածռել և ինչո՞ւ ես քահանայի հագուստով:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Վախենում էի՝ գյուղացիները ճանաչեն, քարշ տան ժամերգության:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ կապ ունես դու ժամերգության հետ: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես հիմա մոտիկ գյուղի քահանան եմ:
ԹԱԳԱՎՈՐ-  Քեզնից ի՞նչ քահանա:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Այստեղ ամեն բան պատահում է: Ինձ ձեռնադրեցին:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ինչպե՞ս... Դու չասի՞ր, որ ամենևին քահանայացու չես, և փարաջա հագնել մտքիդ ծայրով էլ չի անցնում:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ասելը՝ ասի, բայց ինձ սկսեցին համոզել: «Գյուղի քահանան վերցրել է եկեղեցու ունեցվածքն ու փախել: Հիմա չկա արժանավոր մեկը, որ ձեռնադրենք,- ասին:- Բոլորը խարդախ են: Հույսներս ձեռքներս ընկած օտարներն են»:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ դու համաձայնեցի՞ր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես շատ առարկեցի, բայց հետո ստիպված եղա համաձայնել, որովհետև քաղցը տանջում էր. երկու օր ոչինչ չէի կերել:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ինչո՞ւ երկու օր: Այսօր միասին չկերա՞նք:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դա երկու օր առաջ էր: Այսօր երրորդ օրն է, որ ես գալիս, սպասում եմ:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Երկու օր առա՞ջ… Այդ դեպքում որտե՞ղ եմ ես եղել մինչև հիմա... Ինձ թվում է՝ կա՛մ մենք ենք խելագար, Գուլիվե՛ր, կա՛մ այս աշխարհը: (Քիչ անց) Իսկ ո՞ւր է Արմանդոն:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Արմանդո՞ն... Նա...  
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ է, նա էլ սարկավա՞գ է:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ոչ, արքա՛, նա...
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ի՞նչ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նրան առավել վատթարն է պատահել… Խելագարվել է:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Խելագարվե՞լ է: Ինչո՞ւ... Գա՞հ է կորցրել, թե՞, կամքին հակառակ, ձեռնադրվել է քահանա:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նա հանկարծ... սիրահարվեց, տե՛ր իմ: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Բայց դու նոր «խելագարվել» ասիր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես համոզվեցի, որ դրանք նույնն են: Մանավանդ, եթե սերն անպատասխան է:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Երևի այդ կինն աննման գեղեցկուհի է:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նրա գեղեցկությունը սովորական գեղեցկություն է, բայց քանի որ Արմանդոն հիմա խելագար է, կախարդված, նրան թվում է դիցուհի:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ ինչպե՞ս է արտահայտվում այդ խելագարությունը:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Դասական բոլոր ձևերով: Իմ «զինակիրը» ակնթարթորեն յուրացրեց երաժշտական արվեստը և հիմա սիրուհու պատուհանի տակ երգում է:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Հետո՞:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես նրան ոչ մի կերպ չկարողացա համոզել, որ իր «դիցուհին» ամենքի պես հասարակ կին է. որ նրա շուրթերը ոչ թե վարդից են, այլ սովորական միս ու արյունից. որ աչքերից սովորական արցունք է թափվում, ոչ թե մարգարիտ. որ ինքը նրա համար մի ծեղ էլ չարժե:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Իսկ ինչպե՞ս է այդ չտեսնված սիրուն պատասխանում «դիցուհին»:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Շատ պարզ. քարշ է գալիս ամենքի հետ ու Արմանդոյի վրա ծիծաղում:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ Արմանդոն չգիտի՞ այդ մասին:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Նա հիմա ոչ թե տեսածին է հավատում, այլ չգիտես ինչի: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Իսկ չի՞ կարող ինքն էլ դիմել ոսկու ամենազոր ուժին:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ձերդ գերազանցություն, ախր ասացի, որ Արմանդոն խելագարվել է. նա ոչ միայն չի հավատում, որ իր «դիցուհին» լիրբ է, այլև չի պատկերացնում, որ նրան հնարավոր է մոտենալ կամ շոշափել:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Մի խոսքով, նա նույնպես ձեռնադրվել է քահանա ու պաշտում է աստված:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ճիշտ ու ճիշտ այդպես:
ԹԱԳԱՎՈՐ- (Կարճատև լռությունից հետո) Դու հիմա ի՞նչ ես մտադիր (կատակով), տե՛ր հայր: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ես այսօր հարկադրված եմ խոստովանահայր լինել, տե՛ր իմ, և Ձերդ գերազանցությանն էլ պիտի խնդրեմ առժամանակ մնալ այստեղ: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այստեղ մնալն ինձ համար կլինի դժվար: Ես ձեզ այն ժամանակ չասի. սա իմ ծննդավայրն է։ Իմ ուղին սկսվեց այստեղից, երբ դեռ 18-19 տարեկան էի։ Ես հասա արքայական բարձունքի և հիմա վերադառնում եմ որպես գեղջուկ: Գյուղացիները կարող են ճանաչել:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Տե՛ր իմ, այս կարճ ժամանակում դու այնքան ես փոխվել, որ քո պալատականներն անգամ չեն ճանաչի, ո՜ւր մնաց գյուղացիները՝ քսան տարի անց: Կարող ես ապահով լինել:
 
Վերգոն՝ գահին նստած: Խոսում է մտքում։  
 
ՎԵՐԳՈ- Սրանք, որ ինձ բերին ու առոք-փառոք նստեցրին գահին, մի օր էլ գահընկեց կանեն ու... Թե բռնեմ սաղին բերդը գցեմ... Ասել են՝ թագավորին կպահենք բռի մեջ... Դուրս է գալիս, որ ես հիմա կախում ունեմ նրանցից, ովքեր ինձ սարքել են թագավոր: Ի՞նչ անեմ, հը՞… Չէ՛, սրանք մի օր... (Ծափ է զարկում: Ներս է մտնում սենեկապետը: Վերգոն դիմում է նրան): Դահճապետին կանչի: (Սենեկապետը դուրս է գալիս: Քիչ անց գալիս է դահճապետը, որը Ավոն է: Վերգոն նայում է չորս կողմը՝ համոզվելու համար, որ ներսում այլ մարդ չկա, և դիմում է նրան): Ավո՛, ես քու պաշտոնն ուզում եմ բարձրացնել: Ես հասկացա, որ դու իմ ամենահավատարիմ մարդն ես ու ամենահարմար վեզիրը: Այս պահից անցիր պարտականություններդ կատարելուն: 
ԱՎՈ- Խոնարհ եմ, տե՛ր իմ:  
ՎԵՐԳՈ- Հիմա լսի՝ ինչ եմ ասում: (Դեմքից սարսափ է թափվում): Առ քու վստահելի դահիճներին ու անմիջապես, որտեղ ձեռդ ընկնեն, սպանիր վեզիր Սանոյին, նազիր Վարոյին, նրանց մտերիմ ու հավատարիմ պալատականներին: Բոլոր նրանց, ովքեր հեղինակություն ունեն: Ում քիչ թե շատ կկասկածես:
ԱՎՈ- (Անսպասելի հրամանից զարմացած, բայց կատարելու պատրաստակամությամբ) Կկատարվի՛, Ձերդ մեծություն:
 
Արքա և Գուլիվեր: Արքան կանգնում է մի չորացած այգու մոտ, տխրությամբ նայում:
 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ինչո՞ւ կանգնեցիր, արքա՛:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Սա իմ այգին էր, Գուլիվե՛ր: Ամենափարթամ ու շքեղ այգին: Ի՞նչ պետք է անել, քո կարծիքով, որ նորից կանաչի:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Չգիտեմ, տե՛ր իմ: Գյուղացիներն ասում են, որ այստեղ ինչ ծառ ու ծաղիկ էլ տնկում են, չորանում է: Նշանակում է՝ այս հողում ինչ-որ բան այն չէ: 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այո՛, ինչ-որ հարցում, գուցե և շատ փոքր հարցում ես սխալվել եմ...  
 
Վերգո և Ավո:
 
ԱՎՈ- (Զեկուցում է): Հրամանը կատարված է, տե՛ր:
ՎԵՐԳՈ- Հրամանը կատարված է... Ասել է թե երկիրը արդեն իմ բռում է... Դե թող հիմա մի մոծակ, առանց իմ թույլտվության, փորձի տզզալ: (Քիչ անց) Դու քու գործը արիր, վեզի՛ր: Հիմա լսի՝ ինչ եմ ասում: Ամեն թաղից մեկին էսօր կախել կտաս: Մեղավոր ու անմեղ չհարցնես: Ամեն տնից մեկին քշել կտաս աքսոր:
ԱՎՈ- Կլինի, տե՛ր: 
 
Քաղաքում: Վախեցած ու զարմացած՝ կախվածներին է նայում Վերգոյի կինը՝ Մարթան: Երևում է տարօրինակ ճշմարտախոսը, որը դարձյալ իրեն մտրակում է։
 
ԽՈՍԵ- Վա՜յ ինձ, վա՜յ ինձ ու էս աշխարհին: (Մարթան մոտենում է նրան):
ՄԱՐԹԱ- Ախպե՛ր ջան, էսքան մարդուն ինչո՞ւ են կախել: Ի՞նչ հանցանք են գործել:
ԽՈՍԵ- Ո՛չ մի, ո՛չ մի, տիկի՛ն: Թագավորն է հրամայել:   
ՄԱՐԹԱ- Թագավո՞րը... Վերգո՞ն: 
ԽՈՍԵ- Արքա՜ն, տիկին, արքա՜ն:
ՄԱՐԹԱ- Հա՜, հասկացա: Բայց ինչո՞ւ: Ախր նա շատ վախ...
ԽՈՍԵ- Հենց ա՛յդ պատճառով, հենց ա՛յդ:
ՄԱՐԹԱ- (Ցածրաձայն) Ես քու գլուխը թաղեմ, Վերգո: Հլա մի կաց... (Շտապ գնում է): 
 
Վերգո և սենեկապետ:
 
ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ- Տե՛ր իմ, ինչ-որ գեղջկուհի Ձերդ գերազանցության ընդունելությունն է խնդրում:
ՎԵՐԳՈ- Գեղջկուհի՞:
ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ- Այո՛, տեր իմ: Անունը՝ Մարթա: 
ՎԵՐԳՈ- (Վեր թռչելով) Մարթա՞:
ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ- Ճիշտ այդպես, արքա՛: 
ՎԵՐԳՈ- (Մտքում) Ես դրան ո՜նց էի մոռացել... 
 
Էկրանը մթնում է և լուսավորվում դանդաղ:
 
Կողք կողքի կախված են Խոսեն և Մարթան: Ամայի փողոցում երկու անցորդ կանգնում են, նայում նրանց և, ինչ-որ բան շշնջալով, խաչակնքում:
 
ԱՆՑՈՐԴՆԵՐԻՑ ՄԵԿԸ- Ո՞վ է այս կինը:
ՄՅՈՒՍԸ-  Ասում են՝ եղել է թագավորի կինը: Դրանց շենում է՛լ կենդանի շունչ չկա:
 
Կիսախավար խրճիթ: Արքա, Գուլիվեր և Արմանդո:
 
ԹԱԳԱՎՈՐ- Դու այսօ՞ր էլ խոստովանություններ լսեցիր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Լսեցի, տե՛ր իմ: Երեք գյուղի միակ խոստովանահայրը ես եմ և այդքան մեղքերի մասին լսելուց հետո զարմանում եմ, թե աշխարհն ինչպես չի քանդվում:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ ի՞նչ մեղքեր են այդքան գործվում:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Լավ կլինի, եթե հարցնես, թե ինչ մեղքեր չեն գործվում: Եվ իմ լսածները դեռ փոքր մեղքերն են, որովհետև մեծ մեղսավորները չեն խոստովանում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իսկ նա՞, սըր, նա՞ էլ եկավ: Նա՞ էլ մեղքեր ուներ:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Եկա՛վ, Արմանդո, եկա՛վ:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Եվ ի՞նչ խոստովանեց: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Խոստովանեց այն, ինչ բոլորն են ասում:
ԱՐՄԱՆԴՈ- Իսկ բոլորը չխոստովանեցի՞ն, որ ստախոս են:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ-  Է՜, Արմանդո: (Տիրում է կարճատև լռություն):
ԹԱԳԱՎՈՐ- Ես այսօր տեսա մի զարմանալի երազ: Մեր տուն եկավ պապս: Հարցրի՝ ի՞նչ անեմ, որ այգին նորից կանաչի, և գիտե՞ք՝ ինչ պատասխանեց… Ասաց, որ մեր այգին նորից կկանաչի այն դեպքում, եթե երգի Հազարան բլբուլը:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ի՞նչ Հազարան բլբուլ: Որտե՞ղ է նա: Չհարցրի՞ր:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Հարցրի: Ասաց, որ Հազարան բլբուլը յոթգլխանի յոթ վիշապների մոտ է՝ յոթ դռան հետևում, յոթ փակի տակ:  
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Իսկ ո՞վ, արքա՛, ո՞վ կարող է նրան ազատել:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Այն ասպետը, ով կհաղթի յոթգլխանի յոթ վիշապներին, կջարդի յոթ փականքներն ու յոթ դռները: (Գուլիվերը արագ-արագ հանում է քահանայի շորերը): 
ԱՐՄԱՆԴՈ- Ի՞նչ ես անում, սըր:
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Գնում եմ՝ Հազարան բլբուլը բերելու:
ԹԱԳԱՎՈՐ- Եվ, քո կարծիքով, դու այդ ասպե՞տն ես: 
ԳՈՒԼԻՎԵՐ- Ո՛չ, արքա: Բայց ես նա եմ, ով գիտի, որ պետք է ազատել Հազարան բլբուլին: Ես կասեմ ամենուր, որ գնում եմ՝ Հազարան բլբուլին բերելու. ով ասպետ է, թող գա ինձ հետ: (Էկրանից նայելով՝ դիմում է բարձրաձայն):  Ով ասպետ է, թող գա ինձ հետ... (Ձայնը խրճիթից դուրս է գալիս և սար ու ձորերում արձագանքվում՝ գա ինձ հետ... ինձ հետ... ինձ հետ...)
 
2002 թ.