ԿՓՐԿԵ՞ՆՔ, ԹԵ՞ ԿՇԱՀԱԳՈՐԾԵՆՔ
Տանդ դուռը բաց մի թող ու գողերին մի՛ մեղադրիր
Նորահայտ չէ քարանձավների պահպանության խնդիրը: Բնապահպանները նախորդ տարիներին էլ պատկան մարմինների ուշադրությունը հրավիրում էին այս խնդրի վրա: Ու հիմա ՀՀ մշակույթի նախարարությունը քարանձավները, որպես մշակութային արժեքներ,փրկելու համար որոշել է դրանք վարձակալության տալ:
Մարտի 28-ից պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան հանդիսացող քարանձավները զբոսաշրջության նպատակով վարձակալության տրամադրելու մրցույթ է հայտարարվել: 5 տարով վարձակալության են տրվելու «Մագելանի», «Թռչունների», «Արջի», «Մոզրովի», «Քարե դռներ» քարանձավները: Հայտերը պետք է ներկայացնել հայերեն՝ մինչև 2017թ. մայիսի 12-ը:
Առաջին հայացքից, թվում է, թե անհանգստանալու պատճառ չկա: Բայց, լսելով քարանձավագիտական կենտրոնի ղեկավար Սամվել Շահինյանի մտահոգությունները՝ ակամա սկսում ես անհանգստանալ: Ըստ նրա՝ նախարարության այս ծրագրով քարանձավները ոչ թե օգտագործվելու, այլ շահագործվելուեն:
Ավելին, ծրագրով նախատեսվում է քարանձավների հանդեպ հետաքրքրությունը մեծացնել՝ դրանց մոտակայքում ենթակառուցվածքներ ստեղծելով: Օրինակ, զբոսաշրջիկի համար քարանձավ այցելելն ավելի գայթակղիչ դարձնելու համար դրա մոտ պետք է կառուցել սրճարան, ռեստորան: Դա ևս վատ չէ: Բայց մասնագետի անհանգստությունն այն է, որ մրցույթում շահողները կխոստանան ապահովել բոլոր պայմանները, մինչդեռ կկենտրոնանան միայն իրենց ռեստորանների ու սրճարանների վրա: Իսկ քարանձավները կմնան նույնքան անխնամ. գուցե նույնիսկ՝ վտանգված:
Իհարկե, նախարարության ծրագրում այնպիսի բնապահպանական պայմաններ են առաջ քաշված, որ դրանց կատարման համար ծրագրի շահողը պետք է բանակցի բնապահպանների հետ: Արդյո՞ք տնտեսվարողն ու բնության պահպանության ջատագովները կկարողանան մեկ միասնական հայտարարի գալ. ահա այս հարցն է մնում օդում կախված՝ մեր իսկ փորձը հաշվի առնելով: Բացի այդ՝ եթե անգամ համաձայնության գան, դրա համար որոշակի ժամանակ պետք կլինի: Ըստ քարանձավագիտականկենտրոնիղեկավարի՝ առնվազն 18 ամիս է պետք՝ այդ հարցերը լուծելու համար: Իսկ քարանձավների պահպանության համար գրեթե ամեն օրը նշանակություն ունի:
Պետք է նաև նկատի ունենալ, որ Մշակույթի նախարարության ծրագրում մատնանշված բնապահպանական խնդիրները, ըստ Սամվել Շահինյանի, փոքր-ինչ արհեստական են: Զարմանալի է, որ նախարարությունը բնապահպանների գնահատականը մասնագիտական կարծիք է համարել:
Մեկ մտահոգություն ևս: Ծրագիրը կարող է շահել այնպիսի տնտեսվարող, որը բանկում մեծ գումար ունի, որից մեկ դրամ անգամ չի ծախսել: Հայաստանում դժվար է այդպիսի քաղաքացի գտնել, ով հետաքրքրված կլինի քարանձավների պահպանությամբ: Գուցեև կա այդ մեկը, ով պատրաստ է ընդունել ու կատարել բոլոր պահանջները:
Չի բացառվում, որ բնության արժեքների պահպանության ոլորտն էլ թերևս կարող է ինչ-որ մեկի մենաշնորհը դառնալ: Եթե անգամ այդպես լինի, պատկան մարմինները՝ Մշակույթի ու Բնապահպանության նախարարությունները հետամուտ պետք է լինեն բնության արժեքներն աչքի լույսի պես պահպանմանը: Այլապես հույս դնել մերօրյա բիզնեսմենների խղճի ու բարոյականության վրա, նույնն է՝ թե տանդ դուռը բաց թողնես, ապա մեղադրես գողերին: