ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ռիչարդ Հոգլանդը Արցախի հակամարտության գործընթացին վերաբերող ուշագրավ հայտարարություններ է արել: Նա ասել է, որ չնայած Ռուսաստանի ու ԱՄՆ-ի միջև առկա հակասություններին,  նրանք սերտորեն գործակցում են Արցախի խնդրում: Այն, որ նրանք ունեն տարբեր ազգային շահեր,  ըստ  ամերիկացի համանախագահի՝ բացասական չի ազդում իրավիճակի վրա:

Հոգլանդն ակնարկում է  Արցախի խնդրում Հայաստանի համար կարևոր մի իրողություն, որը գուցե զարմացնի հայերիս՝ Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի ազգային շահերի հարցում տարբերությունները նպաստում են  Արցախի ստատուս-քվոյի պահպանմանը:

 

Այն, որ այսօր վերոնշյալ  գերտերությունների հարաբերությունները լարված  են Սիրիայի խնդրի պատճառով՝  խոստովանել է անգամ ՌԴ  նախագահ Վլադիմիր Պուտինը վերջերս:  Նրա խոսքով՝  ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերությունները այսքան վատ չէին անգամ Օբամայի օրոք:

 

Եթե այս վատ հարաբերությունները պատուհաս են Սիրիայի,  ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի համար կռվախնձոր դարձած  այլ երկրների համար, պարզվում է՝ այս հակասությունները, ըստ Հոգլանդի, պայմանականորեն շահեկան են Արցախի համար: Ավելին՝ քանի դեռ ահաբեկիչների դեմ պայքարն ավարտված չէ, Սիրիայի հակամարտությունը լուծված չէ, Մինսկի խմբի անդամները կանեն առավելագույնը՝ տարածաշրջանում անկայունություն  թույլ չտալու համար: 

 

Ուշադրության է արժանի ԱՄՆ-ի համանախագահի այն հայտարարությունը, թե ժամանակն է, որ ԱՄՆ-ն ակտիվ ներգրավվի Արցախյան խնդրի կարգավորման հարցում: Այս խոսքերը պատահական չեն: Մեր ընթերցողները կհիշեն, որ  վերջերս անդրադարձել էինք Մոսկվայում  ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ Ռուսաստանի նախաձեռնությամբ կայացած Հայաստան-Ադրբեջան  հանդիպմանը:  Հանդիպումը   ոչ մի արդյունք չտվեց, Բաքուն էլ, որ այդքան  չարչարվել էր հանդիպման համար, քիթը կախ հեռացավ: Մոսկվայի այս՝  թեկուզ տապալված նախաձեռնությունը Մինսկի խմբի մյուս պետությունների՝ ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի աչքից չվրիպեց, առավելևս, որ նրանք Մոսկվայում էին:  

 

Կարող ենք ենթադրել, որ ԱՄՆ-ը անհանգստացած է Արցախի խնդրում Մոսկվայի այս ակտիվությամբ: Չմոռանանք նաև Բաքվի՝ ԵՏՄ անդամ դառնալու ձգտումները, որին հավանություն է տվել  Ռուսաստանը՝ քաջ գիտակցելով, որ որպես զիջում Ալիևն  Արցախի խնդրում առավելության կձգտի: Սրան, եթե գումարենք ռուս-թուրքական ջերմացումը, որի վտանգների մասին հրապարակավ հայտարարեց  ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը, ամերիկացի համանախագահի հայտարարության ենթատեքստն ընկալելի է դառնում:   

 

Մյուս մեսիջը, որը հղում է ԱՄՆ համանախագահը, խաղաղապահների տեղակայումն է.

 

- Մենք դեռ չենք հասել մի կետի, երբ միջազգային հանրությունը խաղաղապահների կամ տնտեսական օգնության միջոցով կարողանա երաշխավորել բռնության իսպառ վերացումը: Դա պետք է անեն հենց իրենք՝ առաջնորդները: 

 

Այսինքն՝ ԱՄՆ համանախագահն ակնարկում է՝ անգամ խաղաղապահների տեղակայումը երաշխիք չէ  հարցի վերջնական կարգավորման:  Հարցը պետք է լուծեն Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները: Մինսկի խումբը կարող է հաստատել հարաբերական կայունություն, խաղաղություն: 

 

Հոգլանդի այս հայատարարությունը, ի դեպ,  պատասխան կարող ենք համարել ՀԱԿ-ի ղեկավար, ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի վերջին հայտարարություններին, որտեղ  նախկին նախագահը Արցախի խնդրի կարգավորումը  տեսնում էր միջազգային խաղաղապահների տեղակայմամբ: Հետաքրքիր է՝  Տեր-Պետրոսյանը Հոգլանդի այս խոսքերից հետո նրա՞ն էլ կհամարի խնդրից անտեղյակ, քանզի ըստ Տեր-Պետրոսյանի, շատ քչերն են քաջածանոթ կոնֆլիկտին: 

 

Թե ինչպես  ՀՀ ղեկավարությունը կկարողանա  գերտերությունների հակադրությունից օգտվել,  իրադարձությունները ցույց կտան: Բայց չարաբաստիկ մադրիդյան սկզբունքները՝ ազգերի ինքնորոշում, տարածքային ամբողջականություն, կարծես թե միմյանց հակասում են՝ եթե Ադրբեջանի տեսանկյունից ես դիտարկում: Մինչդեռ Հայաստանի դեպքում դրանք ուղղակի լրացնում են իրար: Արցախը հայկական տարածք է. փաստեր՝ ինչքան ուզեք, Արցախի ժողովուրդն էլ  25 տարի առաջ ինքնորոշվեց՝ հռչակելով իր անկախությունը և  ժողովրդավարական չափանիշներին համապատասխան էլ կայացավ  որպես  պետություն: Միջազգային հանրությանն  այլ բան չի մնում, քան հաշվի նստել ու ճանաչել  կայացած իրողության հետ՝ եթե իսկապես հետամուտ են արդարությանը: