ՀՀ բնապահպանության նախարար Արծվիկ Մինասյանին

 

Այս նամակով ցանկանում ենք պատասխանել ՀՀ բնապահպանության հարգարժան նախարար Արծվիկ Մինասյանի հրավերին՝ Հայաստանում Լիդիանի կողմից իրականացվող Ամուլսարի ոսկու արդյունահանման ծրագրի վերաբերյալ հանդիպմանը մասնակցելու կապակցությամբ: Մեր խումբը մի շարք քննադատական վերլուծություններ է հրապարակել այս ծրագրի երկրաքիմիական և ջրերի մաքրման խնդիրների մասին: Մեր քննադատությունների վերաբերյալ մենք նաև պատասխաններ ենք ստացել Լիդիանից ու նրա խորհրդատուներից և փաստարկների ու հակափաստարկների փոխանակման երկու փուլ ենք անցել:

 

Չնայած այս ջանքերին՝ մեր միջև խոր անհամաձայնությունները շարունակում են առկա մնալ, և մեր մտահոգությունն առ այն, որ այս ծրագիրը զգալի, երկարատև բնապահպանական ազդեցություններ կունենա, չի փարատվել: 

 

Մեր սկզբնական վերլուծական աշխատանքն արդեն իսկ խիստ մանրակրկիտ էր և ներկայացնում էր ծրագրի «Բնապահպանական և սոցիալական ազդեցության» ու դրան առնչվող փաստաթղթերի մասին մեր փորձագիտական գնահատականը: Այնուհետև մենք Լիդիանի բոլոր առարկություններին պատասխանեցինք՝ ներկայացնելով փաստական ապացույցներ, որոնք հիմնավորված էին հեղինակավոր գիտական հրատարակություններից մեջբերված հղումներով և գոյություն ունեցող հանքերից բերված օրինակներով: Հակառակ կողմից մենք ստացանք մեր տեսակետները մերժող բազմաթիվ առարկություններ, որոնցում կարծիքները ներկայացվում են իբրև փաստեր: 

 

Լիդիանի կողմից կիրառվելիք և նրանց պնդմամբ «Հանքարդյունաբերական ոլորտի լավագույն չափորոշիչներ» հանդիսացող պրակտիկաները մենք, որպես այս բնագավառի հեղինակություններ, բնավ այդպիսին չենք համարում: Չնայած այս փոխադարձ հաղորդագրությանը և երկարուձիգ պատասխաններին՝ մենք գտնում ենք, որ Լիդիանը չի ընդունել իրեն ներկայացված քննադատությունը և արժանահավատ պատասխաններ չի տվել մեր բարձրացրած հարցերին: Ուստի մենք վատատես ենք այն հեռանկարի նկատմամբ, թե Լիդիանը երբևէ արժանահավատ պատասխաններ կտա բարձրացված խնդիրներին:

 

Մենք ուշադրությամբ դիտարկել ու քննարկել ենք նախարարության աշխատակազմի և Լիդիանի ներկայացուցիչների հետ հանդիպելու՝ Բնապահպանության նախարարի հրավերը:

 

Մենք օգտակար ենք համարում ապարների թթվային դրենաժի կապակացությամբ Լիդիանի ներկայացրած կառավարման պլանի շուրջ մեր անհամաձայնությունների հիմքերը կրկին անգամ բացատրելը, այդ թվում՝ մեր ընկալումների գիտական հիմնավորումները ներկայացնելու և գոյություն ունեցող պրակտիկաներից կոնկրետ օրինակներ բերելու հնարավորությունը: Սակայն մենք մտահոգություն ունենք առ այն, որ մեր մասնակցությունը կարող է ավելի լայն հանրությանը ներկայացվել որպես այդ հանդիպման վերջում հրապարակվելիք արձանագրությանը մեր կողմից տրված դրական հաստատում, նույնիսկ եթե հանդիպման ընթացքում կողմերը համաձայնության եկած չլինեն: Եվ, վերջապես, մենք գիտակցում ենք, որ լուծումներ պահանջող որոշումներից մի քանիսը բնույթով քաղաքական են ու օրենսդրական, ինչպիսիք են, օրինակ, արտահոսքի թույլատրելի ծավալների սահմանումը, շրջակա միջավայրի վերականգնման պարտավորությունների և այլ անվտանգության միջոցների մասին պահաջները: Մենք տեխնիկական փորձագետներ ենք և իրավասու չենք բանակցել նման ոչ-տեխնիկական հարցերի շուրջ: 

 

Վերոնշյալ փաստարկները հաշվի առնելով՝ մեր կոնսենսուսային որոշումն է՝ մերժել այս հրավերը, քանի որ վստահ չենք, որ դրա արդյունքում ապարների թթվային դրենաժի պլանավորման ու կառավարման խնդիրները պատշաճ լուծում կստանան: Փոխարենը, մի քանի օրվա ընթացքում մենք ձեզ կներկայացնենք այս ծրագրի մասին մեր վերջնական գնահատականը՝ հնարավորինս պարզ, հստակ և հակիրճ: 

 

Հուսով ենք, որ ՀՀ կառավարությունն ու Լիդիանը լրջորեն հաշվի կառնեն մեր մտահոգություններն ու առաջարկները և անհրաժեշտ փոփոխությունները կկատարեն հանքարդյունաբերության սկսելուց առաջ:

 

Հարգանքով՝ 

 

Հարութ Բրոնոզյան, քիմիական / բնապահպանական ինժեներ 

դոկտոր Անդրեա Գերսոն, Blue Minerals Consultancy 

դոկտոր Ռոջեր Սմարթ, Blue Minerals Consultancy 

դոկտոր Անն Մաեստ, Buka Environmental

դոկտոր Անդրե Սոբոլևսկի, Clear Coast Consulting, Inc