Ի¬ՋԵՑՐԵՔ ԲԵՆԶԻՆԻ ՀԱՐԿԵՐԸ,
և բո¬լոր գնե¬րը կնվա¬զեն, ժո¬ղո¬վուրդն էլ լավ կապ¬րի Շա¬տերն են հի¬շում 1999 թ. օ¬գոս¬տո¬սի 1-ի Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վի հա¬կա¬ժո¬ղովր¬դա¬կան ո¬րո¬շու¬մը` բեն¬զի¬նի և ծխա¬խո¬տի հար¬կե¬րը կրկնա¬կի բարձ¬րաց¬նե¬լու վե¬րա¬բեր¬յալ: Սկզբում միա¬միտ մարդ¬կանց թվում էր, թե դա հար¬ված էր միայն ներկ¬րող¬նե¬րին, ծխող¬նե¬րին և ավ¬տո¬մե¬քե¬նա ու¬նե¬ցող¬նե¬րին: Բայց ի¬րա¬կա¬նում տու¬ժեց ժո¬ղո¬վուր¬դը£ Հի¬շեց¬նեմ, որ ե¬թե մինչ այդ բեն¬զի¬նի մեկ տոն¬նա¬յից գանձ¬վող հար¬կի ար¬ժե¬քը 105 դո¬լար էր, ա¬պա այդ չա¬րա¬բաս¬տիկ ո¬րո¬շու¬մով այն դար¬ձավ 225 դո¬լար: Բնա¬կա¬նա¬բար այդ ահ¬ռե¬լի հար¬կը վճա¬րե¬լու հա¬մար էլ բարձ¬րաց¬վեց բեն¬զի¬նի գի¬նը` 20 լ¬ ար¬ժե¬քը 3200-ից դար¬ձավ 6000 (այժմ էլ` 6800) դրամ: Քա¬նի որ բեն¬զինն է ուղ¬ղոր¬դում բո¬լոր ապ¬րանք¬նե¬րի գնե¬րը, ա¬պա կրկնա¬կի և ա¬վե¬լի ան¬գամ բարձ¬րա¬ցան նաև բո¬լոր ապ¬րանք¬նե¬րի գնե¬րը: Այս¬պի¬սով բեն¬զի¬նի գնե¬րի բարձ¬րա¬ցու¬մը ան¬դա¬մա¬լու¬ծեց եր¬կի¬րը, քայ¬քա¬յեց¬ գյու¬¬¬¬ղա¬տն¬¬տե¬սութ¬յու¬նը, նվա¬զեց¬րեց պե¬տա¬կան բյու¬ջեն, ա¬վե¬լաց¬րեց ար¬տա¬գաղ¬թը: Նույ¬նիսկ ե¬ղավ մի պահ, որ բեն¬զի¬նի վա¬ճառ¬քը կի¬սով չափ կրճատ¬վեց£ Ի¬հար¬կե, տու¬ժեց նաև ներկ¬րո¬ղը: Սրան էլ ա¬վե¬լացավ 2005 թ. մա¬յի¬սի հեր¬թա¬կան մատ¬նո¬ցա¬խա¬ղը (հենց այդ¬պես էլ ան¬վա¬նե¬ցի իմ հեր¬թա¬կան հոդ¬վա¬ծը), երբ դո¬լա¬րի անկ¬ման պատ¬ճա¬ռով կա¬ռա¬վա¬րութ¬յան պա¬հան¬ջով նույն Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վը ո¬րո¬շեց հար¬կը դո¬լա¬րի փո¬խա¬րեն վերց¬նել դրա¬մով: Փաս¬տո¬րեն մեկ տոն¬նա¬յի հար¬կը բարձ¬րա¬ցավ մինչև 260-270 դո¬լար: Թշնա¬մին էլ չէր կա¬րող նման հար¬ված հասց¬նել երկ¬րին, ինչ¬պես դա ա¬րե¬ցին այն ժամանակվա մեր կա¬ռա¬վա¬րութ¬յու¬նը և օ¬րենս¬դի¬րը: Սահ¬մա¬նա¬փակ դա¬տո¬ղութ¬յուն ու¬նե¬ցող¬նե¬րը սկսե¬ցին աղմ¬կել և մե¬ղադ¬րել բեն¬զին ներկ¬րող¬նե¬րին, ին¬չու չէ, նաև մտա¬ցա¬ծին «տա¬նի¬քին»: Բարձ¬րա¬ձայն աղմ¬կում էին նույ¬նիսկ նրանք, ով¬քեր Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վում գրե¬թե միա¬ձայն ըն¬դու¬նե¬ցին այդ օ¬գոս¬տոս¬յան օ¬րեն¬քը (միակ դեմ քվեար¬կող¬նե¬րը կո¬մու¬նիստ Ֆրուն¬զե Խա¬ռատ¬յանն էր և Վիկ¬տոր Դալ¬լաք¬յա¬նը): Ոչ ոք պա¬տաս¬խան չտվեց այդ հան¬ցա¬գոր¬ծութ¬յան հա¬մար: Դեռ ա¬վե¬լին` ութ ա¬միս հե¬տո Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վի հանձ¬նա¬ժո¬ղո¬վի նա¬խա¬գահ (այժմ ֆի¬նանս¬նե¬րի նա¬խա¬րար) Վար¬դան Խա¬չատր¬յա¬նը ի¬րեն հա¬տուկ «միամ¬տութ¬յամբ» հայ¬տա¬րա¬րեց` «Օ¬գոս¬տո¬սի 1-ին, երբ բարձ¬րաց¬րինք ծխա¬խո¬տի և բեն¬զի¬նի հար¬կե¬րը, մենք և մեր ղե¬կա¬վար¬նե¬րը գի¬տեինք, որ գնե¬րը շեշ¬տա¬կի կբարձ¬րա¬նան, և նա¬խա¬տես¬ված չա¬փով հարկ չի հա¬վաք¬վի, բայց գնա¬ցինք այդ քայ¬լին, որ¬պես¬զի Հա¬մաշ¬խար¬հա¬յին բան¬կի աչ¬քե¬րին թոզ փչենք և հեր¬թա¬կան վար¬կը բե¬րենք...»: Ջի¬վա¬նին կա¬սեր` «Խել¬քին ա¬շե¬ցեք»` 20 մի¬լիոն պարտք շա¬լա¬կե¬լու հա¬մար ոտ¬քի տակ են տա¬լիս սե¬փա¬կան ժո¬ղովրդին` զրկե¬լով սե¬փա¬կան վար¬կա¬տու¬նե¬րի տասն¬յակ մի¬լիոն¬նե¬րից: Այդ նույն պա¬հին, երբ Վար¬դան Խա¬չատր¬յա¬նը ի ցույց էր դնում ի¬րենց խելքն ու ճկու¬նութ¬յու¬նը, «Գրանդ տո¬բա¬կո»-ի տնօ¬րեն Հրանտ Վար¬դան¬յա¬նը ի լուր ա¬մեն¬քի հայ¬տա¬րա¬րեց, որ այդ օ¬րեն¬քի պատ¬ճա¬ռով ին¬քը 25 մի¬լիոն պա¬կաս է մու¬ծել պե¬տութ¬յա¬նը (ծխա¬խո¬տի գնե¬րի բարձ¬րա¬ցու¬մը ձեռն¬տու էր միայն ծխա¬խոտ ներկ¬րող¬նե¬րին, ո¬րոնց պա¬հան¬ջով էլ ծխա¬խո¬տի հար¬կը բարձ¬րաց¬րին): Իսկ բեն¬զին ներկ¬րող, խո¬շոր գոր¬ծա¬րար և բա¬րե¬րար Մ. Բաղ¬դա¬սա¬րո¬վը իր բո¬լոր հար¬ցազ¬րույց¬նե¬րում հայ¬տա¬րա¬րում է. «Ի¬ջեց¬րեք բեն¬զի¬նի հար¬կե¬րը, գներն էլ կիջ¬նեն (ո°չ ¬միայն բեն¬զի¬նի), բյու¬ջեն է°լ ա¬վե¬լին կու¬նե¬նա, ժո¬ղովր¬դի վի¬ճակն էլ կտրուկ կբա¬րե¬լավ¬վի»: Ես հա¬վա¬տում եմ այս մար¬դուն£ Բայց նրան լսող չկա, ինչ¬պես չէին լսում և կար¬դում այդ թե¬մա¬յով իմ բազ¬մա¬թիվ հոդ¬ված¬նե¬րը` գրե¬թե բո¬լոր թեր¬թե¬րում£ Բաց նա¬մակ¬ներ եմ ու¬ղար¬կել Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վի բո¬լոր նա¬խա¬գահ¬նե¬րին, խո¬սել եմ նա¬խա¬գա¬հի խորհր¬դա¬կան Վահ¬րամ Ներ¬սիս¬յա¬նի, Ազ¬գա¬յին ժո¬ղո¬վի հանձ¬նա¬ժո¬ղո¬վի նա¬խա¬գահ Գա¬գիկ Մի¬նաս¬յա¬նի, կա¬ռա¬վարութ¬յան բաժ¬նի պետ Դա¬վիթ Ղա¬լում¬յա¬նի, բազ¬մա¬թիվ պատ¬գա¬մա¬վոր¬ների և բաժ¬նի վա¬րիչ¬նե¬րի հետ: Բայց` ա¬պարդ¬յուն£ Այդ թե¬ման նրանց հա¬մար «տա¬բու» է, բա¬ցա¬ռութ¬յամբ նախ¬կին Պե¬տե¬կա¬մուտ¬նե¬րի նա¬խա¬րար Ա. Մա¬նուկ¬յա¬նի, ո¬րը ինձ եր¬կար լսե¬լուց հե¬տո ոգևոր¬վեց և ա¬սու¬լի¬սում հայ¬տա¬րա¬րեց. «…շու¬տով կա¬ռա¬վա¬րութ¬յու¬նը կմտնի Ազ¬գա¬յին ժո¬ղով և բեն¬զի¬նի հար¬կե¬րը զգա¬լի կի¬ջեց¬նի, ո¬րի հետևան¬քով ժո¬ղովր¬դի վի¬ճա¬կը զգա¬լի կբա¬րե¬լավ¬վի...»: Այդ լու¬րը ԶԼՄ-¬նե¬րը մեծ ոգևո¬րութ¬յամբ և ու¬րա¬խութ¬յամբ տա¬րա¬ծե¬ցին, մար¬դիկ միմ¬յանց աչ¬քա¬լու¬սանք էին տա¬լիս, նա¬խա¬րա¬րին հե¬րո¬սաց¬նում: Բայց այդ ա¬մե¬նը բլեֆ էր (հենց այդ¬պես էլ վեր¬նագ¬րե¬ցի իմ հոդ¬ված¬նե¬րից մե¬կը)£ Ի¬հար¬կե, պատ¬կան մար¬մին¬նե¬րից ստա¬ցել եմ մի քա¬նի պա¬տաս¬խան¬ներ, ո¬րոնք ինձ ոչ միայն զայ¬րաց¬րել են, այլ զար¬մաց¬րել... Հի¬մա մեծ հույսով ու հավատով դի¬մում եմ ՀՀ ¬վար¬չա¬պե¬տ Սերժ Սարգսյանին` հա¬մոզ¬ված լի¬նե¬լով, որ միայն նա կա¬րող է գնալ այդ հա¬մար¬ձակ քայ¬լին և ոչն¬չաց¬նել այդ չա¬րա¬բաս¬տիկ օ¬րեն¬քը, փո¬խել Հա¬յաս¬տա¬նի տնտե¬սա¬կան վի¬ճա¬կը ոչ թե մի քա¬նի տա¬րում, այլ գրե¬թե միան¬գա¬մից£ Հա¬վա¬տում եմ նրան, ո¬րով¬հետև նա լավ գի¬տե, թե ո°ւմ վ¬նաս տա¬լու հա¬մար ծնվեց այդ օ¬րեն¬քը: Կառ¬լեն ՔԱ¬ԼԱՇ¬ՅԱՆ