Վերադարձ խորհրդային ժամանակների՞ն
Խորհրդարանական ընտրություններից հետո քաղաքական ուժերը դեռևս հապաղում են նոր կոալիցիային մաս կազմել-չկազմելու առումով դիրքորոշումները հստակեցնել: Մամուլն էլ հիմնականում անշտապ զբաղված է, բայց արդեն անցյալ դարձող ընտրութ յունների արդյունքների վերլուծությամբ ու կոալիցիայի հնարավոր կառուցվածքի մասին կանխագուշակումներով: Ընտրությունների և դրանց հաջորդող զարգացումների մասին է զրույցը Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն քաղաքագետ Մանվել ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ հետ:
- Թե ի՞նչն էր այս ընտրությունների բնորոշը հարցին մեկնաբանները տարբեր պատասխաններ են հնչեցնում: Ոմանք պնդում են, որ ոչ թե մրցակ]ություն էր գաղափարախոսությունների, ծրագրերի միջև, այլ գործեցին ընտրական տեխնոլոգիաներն ու մեխանիզմները: Դուք ի՞նչ եք կարծում:
- Ես էլ եմ կարծում, որ հիմնականում գործեց հարկադրանքի մեխանիզմը: Բոլորն էլ խոսում են այն մասին, որ ընտրակաշառք կար: Ընկճված մարդկանց բավական հեշտ է ընտրակաշառք տալը, որն ըստ էության կաշառք էլ չի, ավելի շուտ դա փոխհատուցում էր: Կարելի է ասել` հարկադրանքը` փոխհատուցման հետ միասին: Ոչ ոք չի ժխտում դա: Եվ այդպիսով ստեղծվում էր համապատասխան մթնոլորտ: Վարչական հարկադրանքն իհարկե շատ ազդեցիկ է, մանավանդ, երբ չկան ընդդիմադիր ուժեր կամ եղածներն էլ ի վիճակի չեն դրան դիմադրել:
- Խոսեցիք թույլ ընդդիմության մասին. բայց միասնական շտաբ էր ստեղծվել, որին անդամակցել էին ԲՀԿ-ն, ՀԱԿ-ը և ՀՅԴ-ն: Դա ի՞նչ էր. խա՞ղ, հաջողված բեմադրությո՞ւն:
- Շտաբը շատ էր հայտարարում, որ ընտրակեղծիքներին դիմադրելու զգալի ռեսուրս ունի: Բայց շտաբի այդ նույն անդամն ինքն էր ընտրակաշառք բաժանում: Շտաբն ինչպես էր դրան արձագանքում: Շատ անհասկանալի մթնոլորտում աշխատող շտաբ էր, ավելի շուտ` ճամբարի պես մի բան էր: Ես այդ պատճառով եմ ասում, որ չի եղել ընդդիմադիր մի ուժ, որը թույլ չտար ընտրակաշառք բաժանել և կանգներ ընտրողների մեջքին` թույլ չտալով նրա վրա ճնշում գործադրել:
- Ի՞նչ եք կարծում, ինչո՞ւ են քաղաքական ուժերն ընտրությունների վերաբերյալ իրենց վերջնական հայտարարությունները ձգձգում:
- Կուսակցությունները հետաձգում են վերջնական հայտարարությունները, որովհետև մի կողմից բոլորն ասում են, որ ընտրությունների արդյունքը չի համապատասխանում հասարակության իրական տրամադրություններին, ասում են` կեղծած է, մյուս կողմից` համապատասխանում է Սահմանադրության ոգուն, բայց դա արդեն իրենց` կուսակցությունների որոշելիքն է:
- Միջազգային դիտորդների գնահատականը ինչպե՞ս կարող եք մեկնաբանել. կարծես նախկին գնահատականներից տարբերվում է:
- Այո´, տարբերվում է այն առումով, որ նույնիսկ անցյալ ընտրությունների հետ չեն համեմատել, համեմատել են խորհրդային ընտրությունների հետ: Փաստորեն, միջազգային չափանիշների հետ էլ համեմատության եզրեր չեն գտել և համեմատել են խորհրդային ժամանակների ընտրության հետ: Ինձ թվում է` իրենք էլ են նկատել ընտրություններում գործած վարչական հարկադրանքը, ինչը բնորոշ էր խորհրդային ժամանակաշրջանին: Եվ իրենց գնահատականով դա են ընդգծել:
- Իսկ այդպիսի գնահատականը արդյո՞ք չի կարող վտանգներ պարունակել Հայաստանի համար:
- Ընդհանրապես, ընտրությունները վտանգ են պարունակում. բնական է` այս գնահատականը նույնպես: Բայց ուրիշ ի՞նչ կերպ կարող էին վարվել: Եթե մեր կուսակցությունները չճանաչեին ընտրությունների արդյունքները, կարող է` նրանք էլ նման մոտեցում ցուցաբերեին: Բայց Հայաստանի կուսակցությունները ճանաչել են, բնականաբար, դիտորդներն էլ պետք է ճանաչեին: Ընդհանրապես, Հայաստանի կուսակցությունների վիճակը շատ ամորֆ է. հասկանալի չէ` ուզածներն ի՞նչ է, բացի այն բանից, որ որոշել են ամեն գնով մանդատները ստանալ: Իրավական վիճակն է ամորֆ. եթե արդյունքները չես ճանաչում, էլ ինչպե՞ս և ինչո՞ւ ես մանդատները վերցնում: Հատկապես ՀԱԿ-ը նկատի ունեմ:
